راهنمای جامع کویرگردی در ایران با معرفی محبوب‌ترین کویرها

در ایران می‌توان از انواع شرایط آب‌وهوایی، همچون کوهستانی، صحرایی، اقلیمی و نیمه‌گرمسیری شرجی لذت برد. بااین‌حال، آب و هوای گرم و خشک، یکی از بارزترین ویژگی‌های ایران خصوصاً در فلات مرکزی محسوب می‌شود. مرکز شرق فلات ایران، با صحراهای پهناوری پوشانده شده است. کویر ایران از دو کویر بزرگ تشکیل شده است: دشت کویر (یا کویر مرکزی ایران) و دشت لوت (کویر لوت).
کویرهای ایران، میلیون‌ها گردشگر را سالانه از سراسر نقاط ایران و جهان به سوی خود جلب می‌کند تا تجربه‌ای شگفت‌انگیز از کویرگردی را در قالب تورهای متنوع در اختیار گردشگران قرار دهند.

آیا کویرگردی در ایران کار دشواری است؟

کویرهای ایران با صحراهای مشهور سراسر جهان تفاوت بسیار زیادی دارند. کویرهای ایران از سوی کوهستان‌های بلند احاطه شده‌اند، بنابراین تماشای یک قله کوه برفی در افق، در یک تور کویرگردی، چیز عجیب‌وغریبی نیست. و تنها چند ساعتی از باغ‌های سرسبز تا گستره رمل‌های شنی راه بیشتر نیست.

کویرگردی در ایران، تجربه‌ای از تماشای زیبایی‌های کویر و رمل‌های شنی و لذت بردن از آب‌وهوای آفتابی در روز و کمپینگ شبانگاهی زیر آسمان پرستاره کنار آتش و انجام بازی‌های جمعی و دورهمی است. انواع فعالیت‌های متعدد همچون شترسواری، آفرودسواری و... را می‌توان در کویرهای ایران تجربه کرد.

2. نگاهی گذرا به بهترین کویرهای ایران برای کویرگردی

کویرهای ایران چشم‌اندازهای خارق‌العاده و امکانات متعددی را در اختیار علاقمندان به کویرگردی قرار می‌دهد و در ادامه به بهترین کویرهای آن نگاهی انداخته‌ایم:

1. کویر ورزنه

کویر ورزنه در استان اصفهان، در دشت کویر قرار داشته و به خاطر رمل‌های شنی بسیار بلندش در بین سایر کویرهای ایران مشهور است. از جاذبه‌های گردشگری آن می‌توان به چشم‌اندازهای رمل‌های شنی خیره‌کننده، دریاچه نمک درخشان با منظره زیبای کوه‌ها در افق، گشت‌وگذار در باتلاق گاوخونی و دهکده تاریخی ورزنه اشاره کرد.

از جاذبه‌های تفریحی آن می‌توان از شترسواری، آفرودسواری در ماشین‌های شاسی‌بلند و چهارچرخ، شن‌سواری، پاراگلایدینگ و زیپ‌لاین نام برد.

2. کویر مرنجاب

کویر مرنجاب در 60 کیلومتری شمال شرق کاشان در آران و بیدگل استان اصفهان در دشت کویر ایران واقع شده و به خاطر پربازدید بودن و نزدیکی‌اش به تهران، پایتخت ایران، مشهور است.
از جاذبه‌های گردشگری آن می‌توان به تپه‌ها و امواج شنی خیره‌کننده و چشم‌نواز، دریاچه نمک آران و بیدگل همراه با چندضلعی‌های تماشایی نمک، جزیره مجنون (یکی از چشم‌اندازهای دیدنی دریاچه نمک که بعد از بارش باران به صورت توهمی از یک صحرای متحرک در میانه کویر دیده می‌شود) و کاروانسرای تاریخی شاه عباسی متعلق به قرن‌های 16ام تا 18ام میلادی که به یک مهمان‌خانه سنتی بدل شده، اشاره کرد.

از جاذبه‌های تفریحی کویر مرنجاب می‌توان به شترسواری، آفرودسواری با ماشین‌های شاسی بلند و چهارچرخ، عکاسی از مناظر اطراف و... اشاره کرد. امکانات اقامتی این کویر، کمپینگ در کویر، اقامتگاه سنتی کاروانسرای شاه عباسی و اکوکمپ‌های کویری است.

3. کویر مصر

کویر مصر در نزدیکی دهکده مصر، در شهر خور استان اصفهان در دشت کویر واقع شده است. از جاذبه‌های گردشگری آن می‌توان به دریاچه نمک سلکنون، دریاچه نمک خور، نیستان مصر، تپه تخت عباسی، تپه چیلکنده، تپه تل خاکستری، دره رودخانه‌ای نمک، تالاب باقر دزدو و دهکده تاریخی مصر اشاره کرد.

امکانات تفریحی این کویر، شترسواری، آفرودسواری با ماشین‌های شاسی بلند و چهارچرخ، دوچرخه‌سواری و کمپینگ هستند. از گزینه‌های اقامتی نیز کمپ‌زنی در کویر و مهمانخانه‌های محلی در دهکده مصر، پیش رویتان قرار دارد.

4. صحرای ریگ جن

صحرای ریگ جن، یکی از مناطق کویری واقع در بین استان‌های اصفهان و سمنان در شرق دشت کویر بوده و به خاطر مرموز بودن و صعب‌العبور بودنش مشهور شده است. برای رفتن به این کویر حتماً باید یک تیم متخصص و حرفه‌ای همراه‌تان باشد تا مسیرتان را گم نکنید.

از جاذبه‌های گردشگری این کویر می‌توان به تپه‌های شنی پهناور و بی‌پایان همراه با زیبایی آسمان شب و افسانه‌ها و داستان‌های اسراسرآمیزی دانست که پیرامون آن تعریف می‌شود و دهن به دهن می‌چرخد. از گزینه‌های پیش‌رویتان برای کمپینگ در این کویر، کمپ‌زنی مجهز به تمامی امکانات لازم و یا استفاده از مهمان‌خانه‌های روستاهای انارک و جندق است.

5. کویر شهداد و کلوت‌های آن

کویر شهداد در نزدیکی شهداد استان کرمان در دشت لوت ایران واقع شده و به خاطر پدیده جغرافیایی کلوت‌ها یا پشته‌های کویری‌اش مشهور شده است. از جاذبه‌های گردشگری کویر شهداد، می‌توان به چشم‌اندازهای افسانه‌ای از کلوت‌ها و منظره‌ بی‌نظیر و تماشایی از طلوع و غروب آفتاب اشاره کرد.

از جاذبه‌های تفریحی نیز می‌توان از شترسواری، آفرودسواری روی موتور و ماشین‌های شاسی‌بلند در کنار کمپینگ اشاره کرد.
گزینه‌های اقامتی کمپینگ، اکوکمپ کویری شهداد، مهمان‌خانه‌های محلی در دهکده شفیع‌آباد و شهر شهداد پیش‌رویتان هستند.

6. کویر درک

کویر درک در مرز دریایی استان سیستان و بلوچستان و دریای عمان واقع شده و به خاطر اتصال کویر به دریا مشهور است.
از جاذبه‌های گردشگری این کویر می‌توان به منظره تماشایی و خیره‌کننده از ملاقات دریا با کویر، تپه‌های شنی تماشایی در کنار درخت‌های نخل و دهکده درک (و آشنایی با فرهنگ مردم جنوب ایران) اشاره کرد.

از جاذبه‌های تفریحی کویر درک، می‌توان به ماهی‌گیری، قایق‌سواری، شنا، کمپینگ، سواری روی ماشین‌های چهارچرخ و... اشاره کرد. گزینه‌های اقامتی پیش‌رویتان نیز، کمپینگ و مهمان‌خانه‌های محلی در دهکده درک و زرآباد خواهد بود.

نکات جالب و خواندنی از کویرگردی در ایران

در ادامه قصد داریم تا شما را با یک سری دانستنی‌های مفید و جذاب در ارتباط با کویرگردی در ایران آشنا کنیم:

1. وسعت کویرهای ایران

کویر ایران حدوداً 25 درصد از خشکی‌های مساحت کل کشور را می‌پوشاند. در ادامه دو کویر بزرگ ایران را معرفی می‌کنیم:

1. دشت کویر

این کویر بخش‌های مرکزی ایران به طول 800 و عرض 320 کیلومتر را با مساحت کل حدوداً 77600 کیلومتر مربعی، می‌پوشاند و 26امین بزرگترین کویر در سراسر کره زمین محسوب می‌شود.

2. دشت لوت

این کویر در جنوب شرقی دشت کویر، با طول 480 کیلومتر و عرض 320 کیلومتر، با مساحت کلی 51800 کیلومتر مربع، در جایگاه 27امین بزرگترین کویر جهان جای دارد. در سال 2016، این کویر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
همچنین، گرم‌ترین سطح زمین در کل این کره خاکی به دشت لوت با دمای 70.7 درجه سانتی‌گراد، ثبت‌شده از سوی ناسا در سال‌های 2004 و 2005 تعلق دارد.

2. دمای کویرهای ایران

شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی دشت کویر و کویر لوت، گرم و خشک است و سطح بارش باران و برف در این مناطق بسیار پایین است. بااین‌حال، کوهستان‌های احاطه‌کننده این دو کویر، شرایط مناسبی را برای ایجاد دریاچه‌های فصلی، تالاب‌ها و باتلاق‌ها در کویر فراهم می‌کنند.
دمای هوا در دشت کویر می‌تواند در تابستان به 50 درجه سانتی‌گراد و در دشت لوت به 70 درجه سانتی‌گراد برسد! دمای روز و شب می‌تواند در طول سال به 70 درجه سانتی‌گراد نیز برسد. ازینرو، شب‌های سرد و روزهای داغ را می‌توان از ویژگی‌های آب‌‌وهوایی کویرهای ایران دانست که باید در کویرگردی حواس‌تان به این مسئله باشد.

3. حیوانات کویرهای ایران

شاید در نگاه اول، کویر منطقه‌ مناسبی برای سکونت حیوانات نباشد، اما واقعاً این‌طور نیست و حیوانات زیادی در کویرهای ایران زندگی می‌کنند که در کویرگردی می‌توانید سری به آن‌ها بزنید.
دشت کویر ایران، اکنون تنها سکونت‌گاه چیتای آسیایی یا چیتای ایرانی است که متاسفانه در معرض انقراض قرار دارد. غزال ایرانی، گوسفند وحشی، شترها، پلنگ‌های ایرانی، گورهای ایرانی، گربه‌های وحشی، روباه‌ها و گرگ‌ها نیز در پارک ملی کویر و منطقه حفاظت‌شده آن به زندگی مشغول‌اند. مارها و مارمولک‌ها نیز در بخش‌های متعدد کویر دیده می‌شوند.
پوشش گیاهی کویر ایران، متشکل از گیاهان مقاوم نسبت به نمک، مانند خارشتر ایرانی و گز آتشین و... اشاره کرد.

در کویر چه نکات ایمنی را باید رعایت کرد؟

کویر ایران با وجود مناظر خیره‌کننده و آرامش‌بخشی که دارد، می‌توانید به علت آب‌وهوای طاقت‌فرسایش، زندگی شما را تهدید کند. بنابراین، باید به نکات ایمنی زیر پیش از کویرگردی توجه جدی داشته باشید:

1. همیشه با راهنماهای متخصص و خبره به کویرگردی بروید. یعنی تور کویرگردی را انتخاب نمایید که راهنمایش دوره‌دیده و کاربلد این کار باشد.
2. هرگز گروه‌تان را ترک نکنید، چون به سادگی گم می‌شوید و کویرگردی‌تان به سفری در جستجوی مرگ‌‌تان ختم می‌شود.
3. آب زیادی بنوشید و به اندازه کافی بطری‌های آب آشامیدنی به همراه داشته باشید.
4. لباس مناسبی برای روزهای گرم و داغ و شب‌های سرد و خنک بپوشید. کلاه‌ها، عینک‌، و کرم‌های ضدآفتاب، به همراه داشتن‌شان در کویرگردی الزامی است.
5. کفش مناسب پیاده‌روی در کویر بپوشید.
6. وسایل ضروری موردنیاز کویرگردی‌تان را در لحظه آخر جمع‌آوری نکنید تا خدای نکرده چیزی را جا نگذارید.
7. خوراکی‌های شیرین و خوشمزه همچون بیسکوئیت‌‌ها و کیک‌های کاکائویی در کوله‌پشتی‌تان بگذارید.

8. بهتر است با علائم گرمازدگی در کویر آشنا شوید تا اگر با آن‌ها روبرو شدید بتوانید از جعبه کمک‌های اولیه‌تان به درستی استفاده کنید.
9. برای مواجهه با هرگونه شرایط اضطراری و غیرمترقبه از آمادگی لازم برخوردار باشید.
10. مواظب باشید که هر بخشی از سطح زمین را برای دراز کشیدن یا استراحت کردن انتخاب نکنید.
11. بهترین موقعیت زمانی را برای کویرگردی در ایران به لحاظ وضعیت آب‌وهواشناسی انتخاب کرده و حتماً با سازمان هواشناسی چک کنید.
12. کوله‌پشتی‌تان را به سبک رولی تا کنید، این شیوه را بیشتر آقایان خدمت‌رفته از دوران آموزشی سربازی‌شان به یادگار دارند.
13. در کویرگردی از طوفان شن و گردوغبار و خاک به کمک روسری‌ها یا شال‌های مخصوص از صور‌ت‌تان محافظت کنید.

تجهیزات لازم برای کویرگردی در ایران

در ادامه، تجهیزات ضروری کویرگردی در ایران برایتان آورده شده است:

آب آشامیدنی. جهت متعادل نگه‌داشتن سطح آب بدن. بهتر است به تعداد کافی، یعنی تقریباً 3 بطری کوچک به همراه داشته باشید تا در یک کویرگردی دو سه ساعته بتوانید، هر ساعت یکی از آن‌ها را نوش جان کنید.
2. کرم ضدآفتاب. جهت محافظت از پوست دربرابر نور سوزان خورشید در فضای کویر و پیشگیری از خراب شدن و بهم خوردن یک کویرگردی فوق‌العاده با آفتاب‌سوختگی.
3. عینک آفتابی. یکی از ابزارهای شیک اما ضروری که در کویر می‌تواند از چشما‌ن‌تان دربرابر آفتاب مستقیم و کورکننده محافظت کند.
4. کلاه. جهت محافظت از سرتان تا صورت، گردن، گوش‌ها و شانه‌های شما دربرابر تابش نور خورشید در امان بماند.
5. صندل‌های پیاده‌روی. یک جفت صندل مناسب پیاده‌روی در کویر، همان کفش و وسیله‌ای است که در کویرگردی در حین قدم‌زنی روی رمل‌ها و تپه‌های شنی تماشایی کویرهای فوق‌العاده ایران به آن‌ها احتیاج پیدا خواهید کرد.
همچنین در سفر به کویر، برای اینکه کویرگردی‌تان به بهترین شکل ممکن پیش برود و هیچ اتفاق غیرمنتظره‌ای آن را خراب نکند می‌توانید وسایل زیر را در کوله‌پشتی‌تان قرار دهید:

1. نوار بهداشتی برای بانوان 2. قطره چشم 3. گوش پاک کن 4. مرطوب‌کننده و ضدعفونی‌کننده دست و صورت 5. باتری‌های اضافی برای چراغ قوه 6. دستمال توالت و دستمال کاغذی به اندازه کافی 7. جعبه مجهز کمک‌های اولیه سفری 8. اسپری نابودکننده حشرات 9. ابزارهای چندکاره و حرفه‌ای.

در این مقاله از مجله گردشگری کایت ما شما را با نکات جذاب و خواندنی از کویرگردی در ایران، کویرهای دشت لوت و دشت کویر و محبوب‌ترین کویرهای ایران همچون ورزنه، مرنجاب، مصر، ریگ جن، شهداد و درک، همراه با دانستنی‌های کویرگردی و تجهیزات لازم برای آن آشنا کردیم. اگر قصد سفر به کویر را دارید، می‌توانید با شماره تلفن 02175097700 تماس بگیرید تا کارشناسان کایت شما را درخصوص ثبت نام در تورهای کویر راهنمایی کنند.