گنبد جبلیه | آشنایی با گنبد جبلیه، آدرس و تصاویر

استان کرمان یکی از زیباترین مناطق ایران است که جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیاری دارد، جاذبه‌هایی که نظیر آن‌ها در هیچ جای دیگری از دنیا پیدا نمی‌شود. یکی از این آثار تاریخی زیبا گنبد جبلیه است که یادگاری از گذشته‌های دور بوده و با معماری چشم نواز خود گردشگران را به دل تاریخ می‌برد. در این مقاله قصد داریم به کرمان سفر کرده و شما را با گنبد جبلیه آشنا کنیم، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

گنبد جبلیه‌ی کرمان

شاید بتوان گنبد جبلیه را بعد از ارگ بم، مهم‌ترین بنای تاریخی کرمان دانست، بنایی 8 ضلعی با قدمت چند هزار ساله، معماری جذاب، کتیبه‌های بسیار قدیمی، یک موزه‌ی سنگ و رازهای فراوان که دل هر گردشگری را می‌برد. این گنبد در شرقی‌ترین نقطه‌ی کرمان و در نزدیکی قبرستان صاحب الزمان واقع شده و تنها بنای تاریخی کرمان می‌باشد که از سنگ ساخته شده است. گنبد جبلیه به خاطر معماری هنرمندانه و اهمیت بالایی که از نظر کاربرد در گذشته داشته، در 29 آذر سال 1316 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازدید از نمای بیرونی گنبد جبلیه در تمام ساعات شبانه روز و به صورت رایگان قابل انجام است، اما برای ورود به گنبد و بازدید از موزه‌ی آن باید بلیط تهیه کنید. در نزدیکی گنبد جبلیه جاذبه‌های دیگری مانند مجموعه‌ی ابراهیم خان، یخدان مویدی، قلعه دختر، حمام وکیل، میدان گنجعلی خان و قلعه‌ی اردشیر وجود دارد که بازدید از آن‌ها نیز خالی از لطف نخواهد بود.

تاریخچه‌ی گنبد جبلیه

در مورد زمان ساخت گنبد جبلیه نظریه‌های مختلفی وجود دارد، عده‌ای با توجه به سبک معماری ساسانی گونه‌ی این بنا، آن را متعلق به عصر ساسانیان می‌دانند. اما عده‌ای دیگر بر این باورند که گنبد در زمان سلجوقیان و پس از اسلام ساخته شده است. اما با توجه به اینکه معماری گنبد جبلیه کاملا طبق سبک معماری ساسانی است و تمام اِلمان‌های این سبک را دارا می‌باشد، احتمال اینکه این گنبد در زمان ساسانیان (البته اواخر این سلسله) ساخته و در زمان سلجوقیان مرمت شده باشد خیلی بیشتر است. علاوه بر زمان ساخت، در نوع کاربری این بنا نیز اختلاف‌هایی وجود دارد، برخی می‌گویند که گنبد جبلیه یک آتشکده بوده که در زمان ساسانیان به عنوان نیایشگاه زرتشتیان از آن استفاده می‌شده است، اما برخی دیگر عقیده دارند که این بنا یک پرستشگاه بودایی بوده است. به هر حال مشخص است که بنای جبلیه به عنوان یک پرستشگاه ساخته شده و بیش از صدها سال برای این منظور استفاده می‌شده است. امروزه گنبد جبلیه به یکی از جاذبه‌های معروف کرمان و قسمتی از آن به موزه‌ی سنگ تبدیل شده است، مکانی برای بازدید گردشگران و دورهم جمع شدن اهالی کرمان.

قسمت‌های مختلف گنبد جبلیه

در گنبد جبلیه بخش‌های متعددی وجود دارد که گردشگران می‌توانند با مشاده‌ی هر یک خود را در تاریخ و هنر ایران زمین غرق کنند. احتمالا مهم‌ترین بخش گنبد جبلیه، گنبد تک لایه‌ی آن است که بسیار بزرگ و زیباست، عده‌ای می‌گویند این گنبد در ابتدا دو لایه بوده که به مرور زمان لایه‌ی اول آن از بین رفته است، اما عده‌ای دیگر باور دارند که این گنبد از ابتدا تک لایه و به همین شکل ساخته شده است. داخل گنبد جبلیه یک صحن اصلی با سقفی بسیار بلند وجود دارد که چند سنگ قبر در آنجا دیده می‌شود، این سنگ قبرها به افراد مهمی همچون میرزا آقاخان کرمانی و خواجه اتابک تعلق دارد. 8 درب زیبا و دریچه‌های کوچک بالای هر درب از دیگر بخش‌های گنبد جبلیه به شمار می‌روند. موزه‌ی سنگ یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های گنبد جبلیه است که در آن کتیبه‌ها، سنگ نوشته‌ها و سنگ قبرهای قدیمی که برخی بیش از هزار سال قدمت دارند نگهداری می‌شود، گردشگران می‌توانند پس از تهیه‌ی بلیط از این گنجینه دیدن نمایند. "سنگ عصین" یا "سنگ رعد و برق" یکی از این کتیبه‌هاست که قدمت آن به زمان سلجوقیان برمی‌گردد و روی آن با خط کوفی توضیحاتی در مورد بنای یادبود یک مسجد در آبدر اشکون در شهر رابر کرمان حکاکی شده است. یکی دیگر از این کتیبه‌ها سنگ قبری در ابعاد کوچک است که یک کادر در میانه و یک حاشیه‌ی مزین به آیات قرآن دورتا دور آن دارد. تعدادی وقف نامه‌ی سنگی هم در میان این کتیبه‌ها به چشم می‌خورد که وقف نامه‌ی آتشکده‌ی روستای قناتستان یکی از آن‌هاست.

معماری گنبد جبلیه

شاید جذاب‌ترین نکته در مورد معماری گنبد جبلیه، مصالحی باشد که در ساخت این بنا به کار رفته است، معماران آن زمان از سنگ، خاکستر، تخم مرغ و شیر شتر برای ساخت این گنبد دیدنی استفاده کرده‌اند و محققان دلیل ایستادگی آن را تا این زمان همین مواد می‌دانند. گنبد جبلیه بنایی 8 ضلعی است که از چند بخش تشکیل شده است. یک بخش، گنبد بزرگ که در بالای بنا قرار گرفته، این گنبد دارای قطر 12 و ارتفاع 8 متری است و در ساخت آن از آجرهای سفید، گچ و ملات آهک استفاده شده است، یک نورگیر نیز در میانه‌ی این گنبد قرار دارد. قسمت پایینی گنبد جبلیه پلان 8 ضلعی آن است که از دیوارهای بلند و ضخیمی از جنس سنگ تشکیل شده که روی هر دیوار یک درب و بالای هر درب یک دریچه به عنوان تهویه و نورگیر بنا وجود دارد. امروزه از این 8 درب تنها یک درب باز است و جلوی سایر درب‌ها برای استحکام بنا با سنگ پوشانده شده است. در بالای پلان 8 ضلعی دیواره‌ای 16 ضلعی به عرض 1 و نیم متر وجود دارد که به صورت یکی در میان دارای دریچه‌های کوچکی می‌باشند، این دریچه‌ها به شکل طاق نما هستند. بین حلقه‌ی میانی و گنبد یک لایه‌ی دیگر وجود دارد که حدود 1 متر عقب‌تر از حلقه‌ی میانی است و 23 ضلع دارد. داخل بنا در گذشته پر از گچبری‌های تماشایی و تزئینات دیدنی بوده است که امروزه مقدار بسیار ناچیزی از آن‌ها باقی مانده، الواح تزئینی سنگی، قوس‌های لب تیز و طاق نماها از دیگر تزئینات داخلی گنبد جبلیه هستند.

علت نامگذاری گنبد جبلیه

همانطور که می‌دانید "جبل" در زبان عربی به معنای کوه است، شاید نزدیک بودن به کوه صاحب الزمان و ماده‌ی اصلی ساخت گنبد که سنگ بوده باعث شده این بنا به "گنبد جبلیه" معروف شود. برخی نیز بر این باورند که "جبل" تغییر یافته‌ی "گبر" است که به معنای زرتشت می‌باشد. گنبد جبلیه نام‌های دیگری هم دارد که از میان آن‌ها می‌توان به "گنبد زیگ" و "گنبد گبری" اشاره کرد.

بهترین زمان سفر به گنبد جبلیه

گنبد جبلیه در استان کرمان که منطقه‌ای گرم و کویری است واقع شده، این باعث می‌شود که هوای این نقطه بسیار گرم باشد، به همین دلیل نمی‌توان از سفر به کرمان در تابستان لذت چندانی برد. در زمستان نیز ممکن است سردی و خشکی گردشگران را آزار بدهد. از این رو بهترین زمان برای سفر به گنبد جبلیه از نظر آب و هوایی، فصل‌های بهار و پاییز است، در این زمان‌ها هوا معتدل و دلپذیر بوده و زیبایی طبیعت کرمان نیز لطف بازدید از این منطقه را صد چندان خواهد کرد.

مسیر دسترسی به گنبد جبلیه

برای رفتن به گنبد جبلیه باید ابتدا خود را به کرمان برسانید، این شهر هم ترمینال اتوبوسرانی دارد، هم ایستگاه قطار و هم فرودگاه، پس اگر در شهری مثل تهران باشید می‌توانید به هر روشی که دوست دارید (با اتوبوس، با قطار، با هواپیما یا با خودروی شخصی) به کرمان سفر کنید. وقتی به کرمان رسیدید اگر خودتان خودرو داشتید باید به سمت شرق کرمان بروید، بعد به خیابان زرسیف رفته سپس خود را به خیابان شهدا برسانید. در خیابان شهدا سراغ گنبد جبلیه را از هرکسی بگیرید، آدرس این بنا را به شما خواهد گفت، هرچند ظاهر شدن کوه‌های صاحب الزمان نشانه‌ای برای رسیدن به گنبد جبلیه است.

آدرس: استان کرمان، شرق شهر کرمان، خیابان شهدا، گنبد جبلیه

چگونگی اقامت در نزدیکی گنبد جبلیه

در شهر کرمان به عنوان شهری که همه ساله گردشگران بسیاری را در خود می‌پذیرد، هتل‌های متعددی وجود دارد، هتل‌هایی با کیفیت و قیمت‌های مختلف که پاسخگوی هر سلیقه‌ای هستند. از جمله هتل‌های نزدیک به گنبد جبلیه می‌توان هتل شهباز، هتل هزار، هتل صحرا، هتل امام حسین و مهمانپذیر سردار را نام برد.

در این مقاله با گنبد زیبای جبلیه آشنا شدیم، بخش‌های مختلف آن را به شما معرفی کرده و چگونگی بازدید از آن را برایتان شرح دادیم، این بنا یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی کرمان است که گردشگران علاقه‌ی زیادی به معماری بی نظیر و زیباییِ ستودنی آن دارند ، همچنین با سایت کایت میتوانید با بهترین تیم گردشگری به تورهای داخلی و تور های خارجی بروید و تجربه های جدید کسب کنید ... همچنین میتوانید به صفحه رزرو تور اقساطی مراجعه فرمایید.