راهنمای سفر به یزد | راهنمای سفر به شهر قنات و قنوت و قناعت

شنیدن اسم بادگیر شما را به یاد کدام شهر ایران می‌اندازد؟ درست حدس زدید، شهر زیبای یزد، اولین شهر خشتی دنیا که با تاریخ، تمدن، فرهنگ و اصالت مردمانش همچون نگینی در مرکز ایران می‌درخشد. یزد از جمله شهرهایی است که بافت قدیمی خود را حفظ کرده و قدم زدن در کوچه و خیابانش آدمی را به گذشته‌ها می‌بَرد. در این مقاله قصد داریم راهنمای کاملی برای سفر به شهر دیدنی یزد در اختیارتان قرار دهیم، شهری که با یک بار سفر به آن عاشقش شده و دوست دارید دست کم سالی یک بار به آن بروید. پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات جامعی در مورد یزد و هر چیزی که برای سفر به آن لازم است به دست آورید.

• آشنایی با شهر یزد

یزد مرکز استان یزد و یکی از زیباترین شهرهای ایران است که در بخش مرکزی  کشور قرار گرفته، این شهر از توریست پذیرترین شهرهای ایران می‌باشد که همه ساله از گردشگران داخلی و خارجی بسیاری میزبانی می‌کند. یزد را با بافت سنتی، کوچه‌های تو در تو، خانه‌های خشتی، قنات‌های متعدد و بادگیرهایی که در گوشه و کنار آن دیده می‌شوند می‌شناسند، بازدید از هر کدام از این‌ها می‌تواند دلیل خوبی برای سفر به یک شهر باشد، چه برسد به اینکه تمام این ویژگی‌ها یکجا در یزد جمع شده‌اند. مساحت شهر یزد حدود 141 هزار کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از 1 میلیون و 200 هزار نفر است، در این شهر پیروان ادیان مختلف از جمله اسلام، زرتشتی و مسیحیت در کنار هم زندگی می‌کنند. ارتفاع یزد از سطح دریا 1237 متر است و هوایی گرم و خشک دارد، این شهر به عنوان نخستین شهر خشتی جهان شناخته شده و در سال 1384 به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسیده، ضمن اینکه بافت تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو هم ثبت شده است. یزد در لغت به معنای پاک و مقدس است، این شهر را یزد به معنای سرزمین مقدس و پاک نامیده‌اند زیرا مردمانش از دیرباز به پاکی و قداست شهرت دارند.

• آب و هوا و بهترین زمان سفر به شهر یزد

یزد در منطقه‌ای کویری واقع شده و آب و هوایی گرم و خشک دارد، روزهای این شهر گرم و شب‌های آن بسیار سرد است. در این شهر باران زیادی نمی‌بارد، میانگین دمای یزد 19 درجه بوده و با متوسط بارش 59 میلیمتر، عنوان خشک‌ترین مرکزِ استانِ ایران را به خود اختصاص داده است. هوای یزد در نیمه‌ی اول سال گرم و خشک و در نیمه‌ی دوم سال سرد و تقریبا مرطوب است، بهترین زمان سفر به این شهر از نظر آب وهوا، اوایل بهار مخصوصا تعطیلات نوروز است، در این زمان هوای شهر نه خیلی سرد نه خیلی گرم است و جان می‌دهد برای تفریح و بازدید از جاذبه‌ها. اما بیشتر گردشگران دوست دارند در همین زمان به یزد سفر کنند، به همین دلیل ممکن است در این بازه‌ی زمانی هم یزد شلوغ باشد و هم هزینه‌ها در آن بالاتر برود. تابستان برای سفر به یزد اصلا مناسب نیست، چرا که هوا به شدت گرم است و ممکن است نتوانید از زیبایی‌های شهر لذت ببرید، در زمستان هم هوا خصوصا در شب‌ها واقعا سرد می‌شود، به همین دلیل اگر تحمل سرما را دارید، زمستان را برای سفر به یزد انتخاب کنید. بیشتر تورهای یزد فصل پاییز را برای سفر به این شهر برمی‌گزینند، زمانی که هم هوا معتدل است، هم شهر خیلی شلوغ نیست و هم قیمت‌ها تا حدودی مناسب‌تر می‌باشد، ضمن اینکه تماشای شب کویر در فصل پاییز یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های سفر به یزد خواهد بود.

• جاذبه‌های گردشگری شهر یزد

از آنجا که یزد شهر بادگیرها، در منطقه‌ای کویری واقع شده بخاطر داشتن آب و هوای گرم و خشک، جاذبه‌های طبیعی زیادی ندارد، اما به دلیل قدمت زیاد و گذشته‌ی پربارش، دارای آثار تاریخی متعدد و فوق العاده‌ای می‌باشد:

باغ دولت آباد: باغ دولت آباد در دوره‌ی زندیه و به دستور محمد تقی خان بزرگ در یزد بنا شد، او در ابتدا قناتی در این مکان احداث کرد، پس از مدتی با آب قنات باغ دولت آباد و تعدادی عمارت دیگر را به وجود آورد. این باغ حدود 6 و نیم هکتار وسعت دارد، طول قنات باغ حدود 60 کیلومتر است و از ارتفاعات مهریز سرچشمه می‌گیرد. باغ دولت آباد از بخش‌های زیادی مانند عمارت بهشت آئین، عمارت سردر، عمارت تهرانی، تالار آینه، عمارت بادگیر (عمارت هشتی)، برج دیده بانی، آب انبار و... تشکیل شده اما مهم‌ترین قسمت آن بادگیر 8 ضلعی بلندی است که در مرکز عمارت قرار گرفته، 33.8 متر طول دارد و باعث خنک شدن تمام عمارت می‌شود.

آدرس: یزد، بلوار دولت آباد، خیابان شهید رجایی، محله‌ی 4 منار، کوچه‌ی فردوسی، باغ دولت آباد

آب انبار 6 بادگیر: آب انبار 6 بادگیر یزد در زمان قاجاریان و در محله‌ی فهادان یزد ساخته شده است، شهرت این آب انبار بخاطر گنبد تخم مرغی شکل آن و 6 بادگیری است که در اطراف این گنبد و به شکل 8 ضلعی بنا شده‌اند. در گذشته از این آب انبار برای تامین آب مردم محله‌ استفاده می‌شده، اما امروزه به یکی از جاذبه‌های تاریخی یزد و محلی برای بازدید گردشگران تبدیل شده است. تنها آب انبار 6 بادگیری یزد قسمت‌های مختلفی مانند خزینه، گنبد، پاشیر و بادگیر دارد و از معماری زیبا، مقرنس کاری، تزئینات آجری، سردرهای شکیل و کاربندی‌های دیدنی برخوردار است.

آدرس: یزد، خیابان دهم فروردین، محله‌ی تل یزد، کوچه‌ی 6 بادگیر، آب انبار 6 بادگیر

مجموعه‌ی امیر چخماق: مجموعه‌ی امیر چخماق یزد در واقع میدانی در شهر یزد است که تعداد زیادی اثر تاریخی مختلف را شامل می‌شود، این بنا را امیر جلال الدین چخماق که از سرداران تیموریان و حاکم یزد بود به یاری همسرش فاطمه خاتون (فاطمه ستی) در سده‌ی 8 شمسی به نام خودش ساخت، مجموعه‌ی امیر چخماق در گذشته از میدان، مسجد، تکیه، حمام، کاروانسرا، خانقاه، بازار، آب انبار، قنات خانه و... تشکیل شده بود، اما امروزه تنها بازار، میدان، تکیه، مسجد و 2 آب انبار از آن باقی مانده است. این مجموعه یکی از آثار تاریخیِ شاخص یزد است که در سال 1341 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آدرس: یزد، میدان امیر چخماق، مجموعه‌ی امیر چخماق

برج خاموشان (دخمه‌ی زرتشتیان): زرتشتیان تا حدود 40 سال پیش مردگان خود را درون فضاهایی به نام دخمه قرار می‌دادند تا آب و آتش را از آلودگی بدن آن‌ها پاک نگه دارند، این دخمه‌ها یا به صورت طبیعی در قسمت‌های مرتفع اطراف شهرها وجود داشت یا انسان‌ها خودشان آن‌ها را می‌ساختند. برج خاموشان یا دخمه‌ی زرتشتیان یزد یکی از این مکان‌هاست که در سال‌های دور از آن به عنوان خانه‌ی ابدی مردگان استفاده می‌شده است، این دخمه 3 قسمت دارد، قسمت انتهایی مخصوص مردگان مرد، قسمت میانی مخصوص مردگان زن و قسمت کوچکتر مخصوص کودکانی بوده که از دنیا می‌رفتند. در نزدیکی برج خاموشان، 2 دخمه‌ی دیگر با نام‌های دخمه‌ی مانکجی و دخمه‌ی گلستان نیز وجود دارد که از آن‌ها هم برای مردگان استفاده می‌شده است، همچنین ساختمان‌هایی در این مکان وجود دارد که در آن‌ها آئین‌های خاصی را برای هر مرده‌ای که در دخمه می‌گذاشتند انجام می‌دادند.

آدرس: یزد، منطقه‌ی صفائیه، انتهای بلوار شهیدان اشرف، کوه دخمه، برج خاموشان

آتشکده‌ی‌ بهرام: آتشکده‌ها محل عبادت پیروان دین زرتشت است، آتشکده‌ی بهرام یزد که با نام‌های آتشکده‌ی وَرهُرام و خانه‌ی زرتشتیان یزد نیز خوانده می‌شود، در زمان قاجار ساخته شده و مانند سایر آتشکده‌های زرتشتیان از معماری زیبا و در عین حال ساده‌ای برخوردار می‌باشد. ساختمان اصلی این آتشکده در مرکز حیاط و در میان درختانی همیشه سبز واقع شده، روبروی ساختمان حوضی دایره‌ای شکل قرار دارد که تصویر عمارت در آن پیداست. بخش‌های دیگر آتشکده شامل آب انبار و تالار ورجاوند است، از آب انبار برای تامین آب استفاده می‌شده اما امروزه خالی و محل بازدید گردشگران است، در تالار ورجاوند نیز رسوم و آئین‌های زرتشتیان نمایش داده می‌شود. مهم‌ترین قسمت آتشکده‌ی بهرام یزد آتش مقدسی است که در اتاقی شیشه‌ای در مرکز بنا قرار دارد، عمر این آتش 1500 سال است و زرتشتیان اجازه نداده‌اند که این آتش از زمان ساسانیان تا به امروز خاموش شود.

آدرس: یزد، بلوار شهید منتظر قائم، خیابان آیت الله کاشانی، آتشکده‌ی بهرام

قنات زارچ: قنات زارچ طولانی‌ترین قنات دنیاست که در شهر یزد قرار دارد، قدمت این قنات به بیش از 1000 سال پیش و قبل از ساسانیان برمی‌گردد. طول قنات زارچ 71 کیلومتر است و از کوه‌های فهرج تا زارچ ادامه دارد، این قنات 3 شاخه (تونل زیر زمینی) داشته که امروزه 2 تا از این شاخه‌ها خشک شده و تنها یک شاخه که شاخه‌ی شور نام دارد باقی مانده است که در بالا دست 60 لیتر در ثانیه و در مظهر قنات 28 لیتر در ثانیه آبدهی دارد. در مسیر قنات زارچ تعداد 2115 حلقه چاه وجود دارد، این قنات تعدادی پایاب دارد و آسیاب وزیری یکی از بخش‌های مهم اضافه شده به قنات است که تا حدود 65 سال پیش نیز گندم مورد نیاز مردم منطقه از این آسیاب تامین می‌شد. قنات زارچ یکی از آثار تاریخی بسیار مهم یزد است که در گذشته در زندگی مردم نقش بسزایی داشت.

آدرس: یزد، خیابان سید گلسرخ، محله‌ی کوشک نو، قنات زارچ

• سوغات یزد

یزد از آن شهرهایی است که سوغاتِ بسیاری دارد، بیشتر این سوغات خوراکی و از نوع شیرینی هستند، باقلوای یزدی، قطاب، پشمک، حاجی بادوم، کیک یزدی، لوز یزدی و... تعدادی از شیرینی‌های یزد که سوغات آن نیز محسوب می‌شوند هستند. از صنایع دستی این شهر نیز می‌توان به ترمه‌ی یزد، طلا و نقره‌ی یزد، پارچه‌های یزدی مانند ملحفه و شمد، سفال، سرامیک و... اشاره کرد.

• رستوران‌های شهر یزد

یزدی‌ها مردمان خوش خوراکی هستند، این شهر غذاهای محلی فراوانی دارد که بسیار خوشمزه‌اند، غذاهایی همچون قیمه‌ی نخود، متنیجه یا فسجان یزدی، خورشت سیب، خورشت به و آلو، آبگوشت یزدی، اشکنه‌ی یزدی، کوفته نخودچی و... . در یزد رستوران‌های متعددی وجود دارد که انواع غذاهای محلی یزد و سایر شهرهای ایران را ارائه می‌کنند، از میان این رستوران‌ها می‌توان رستوران هتل ملک التجار، رستوران قدیمی پناهنده، رستوران گل سرخ، رستوران خوان دوحد، رستوران هتل جاده‌ی ابریشم، رستوران حاجی آشپز، رستوران حمام خان یزد، رستوران سزار، رستوران ایتالیایی دراگون، کافه رستوران فوکا، فست فود گندم، فست فود کرنوپیج، کافه دپسا و... را نام برد.

• مراکز خرید شهر یزد

در یزد برای خرید سوغات، صنایع دستی، پوشاک و هر چیزی که نیاز داشتید بازارهای سنتی و مراکز خرید بسیاری وجود دارد، تعدادی از این بازارها عبارتند از: بازار خان، بازار قنبر، بازار گنجه علی (مسگری)، مرکز خرید آریا، مرکز خرید ستاره، پاساژ کویتی‌ها و... .

• هتل‌های شهر یزد

بیشتر هتل‌های یزد یا هتل‌های سنتی هستند یا اقامتگاه‌های بومگردی، اما نگران نباشید، اگر شما طرفدار اقامت در هتلی لوکس هستید این شهر هتل‌های چند ستاره هم کم ندارد. هتل ارگ، هتل زنبق و هتل سیب و نار تعدادی از هتل‌های مدرن، هتل صفائیه، هتل داد و هتل مشیر الممالک تعدادی از هتل‌های سنتی و اقامتگاه شهرزاد، اقامتگاه چخماق و اقامتگاه کهن کاشانه هم تعدادی از بومگردی‌های معروف یزد هستند.

• چگونگی دسترسی به شهر یزد

برای رسیدن به یزد از تمام وسایل نقلیه می‌توان استفاده کرد، از هواپیما و قطار گرفته تا اتوبوس و خودروی شخصی. یزد یک فرودگاه بین المللی دارد که از آن به تمام شهرهای کشور و تعدادی از کشورهای جهان پرواز مستقیم انجام می‌گیرد، استفاده از هواپیما برای رفتن به یزد، در عین حال که راحت‌ترین روش است، گران‌ترین نیز به شمار می‌رود. روش بعدی استفاده از قطار برای رسیدن به یزد است، ایستگاه راه آهن یزد در مرکز این شهر قرار گرفته و به هتل‌ها و جاذبه‌های این شهر دسترسی خوبی دارد، این روش یکی از روش‌های راحت و با قیمتی مناسب‌تر از هواپیما می‌باشد. با اتوبوس هم می‌توان به یزد سفر کرد، ترمینال مسافربری این شهر در خارج از آن واقع شده و با تاکسی قابل دسترسی است، این روش ارزان‌ترین راه برای رسیدن به یزد است. شهر یزد در مرکز ایران قرار گرفته و به تمام نقاط کشور مسیر جاده‌ای دارد، شاید بتوان سفر به یزد را با خودروی شخصی بهترین نوع سفر به این شهر دانست، چرا که اگر با خودروی خود به یزد بروید نه تنها می‌توانید از زیبایی‌های مسیر لذت بیشتری ببرید، بلکه می‌توانید در خود شهر نیز به راحتی تردد کنید. فاصله‌ی تهران تا یزد 620 کیلومتر است، اگر از تهران عازم این شهر هستید باید بدانید که می‌توانید با هواپیما در عرض یک و نیم ساعت به یزد برسید، این مسیر با قطار حدود 8 ساعت زمان می‌برد و بسیار لذتبخش است. با اتوبوس بین 6 تا 7 ساعت در راه خواهید بود و زمان سفر با خودروی شخصی به سرعت رانندگی شما و میزان توقفتان در طول مسیر بستگی دارد.

در این مقاله راهنمای جامعی برای سفر به شهر یزد ارائه دادیم، یزد یکی از زیباترین، قدیمی‌ترین، جذاب‌ترین و پرشور و حال‌ترین شهرهای ایران است، با سفر به یزد و قدم زدن در کوچه‌های دالان مانندش، در واقع به دل تاریخ سفر می‌کنید.