پارک ملی خجیر کجاست؟ آدرس + تصاویر + راهنمای سفر

اگر از شلوغی شهر تهران و تماشای ساختمان‌های بلند آن خسته شده‌اید و به دنبال طبیعتی بکر و دست‌نخورده هستید، پیشنهاد می‌کنیم سری به پارک خجیر بزنید. خجیر، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق تهران است که گونه‌های با ارزشی از جانوران و گیاهان را در خود جای داده است. وجود قله‌های متعدد، رودخانه‌ها، چشمه‌ها، دشت‌ها و تماشای حیواناتی که به طور آزادانه در زیستگاه خود پرسه می‌زنند، از جمله جاذبه‌های این پارک طبیعی است. شاید جذاب‌ترین بخش این پارک را بتوان حیات وحش کمیاب و بی‌نظیر آن دانست که شامل آهوی ایرانی، یوز ایرانی، شاهین، مارال و ... می‌باشد. در ادامه این بخش با ما همراه باشید تا با پارک ملی خجیر، تاریخچه، جذابیت‌ها، آدرس و راه‌های دسترسی به آن بیشتر آشنا شوید.

پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر، منطقه‌ای حفاظت‌شده در شرق تهران است که در کنار پارک ملی سرخه‌حصار قرار دارد. این پارک را می‌توان قدیمی‌ترین پارک حفاظت‌شده ایران دانست که از حدود 200 سال پیش به عنوان یکی از باغ‌های دربار محدود شده و تنها مورد استفاده خاندان قاجار قرار می‌گرفت. از سال 1310 منطقه خجیر به طور رسمی عنوان شکارگاه سلطنتی را از آن خود کرد و پس از آن در سال 1361 به عنوان پارک ملی تعیین شد.
پارک ملی خجیر با مساحت 9791 هکتار در میان سه منطقه جاجرود، پارچین و سرخه‌حصار قرار گرفته است. قله‌های کوتاه و بلندی چون زیرک‌چال، گویداغ، بارجمالی، زلزله، سروکوه و آسمان کوه با ارتفاع ۱۲۰۰ تا ۲۱۳۸ متر، دشت‌های هموار و تپه ماهورهای مرتفع آن، بخشی از جاذبه‌های این پارک طبیعی محسوب می‌شوند. علاوه بر کوهستان‌ها و دشت‌ها، رودخانه‌های روان و چشمه‌هایی نیز در این پارک دیده می‌شوند که از بین آن‌ها می‌توان به رودخانه جاجرود و چشمه‌های دره چنار، سیدرضا، باغ انگوری، باغشاه، باغ اناری، سنگ بندی و نایب علی اشاره کرد. در واقع آب پارک ملی خجیر از همین منابع تامین می‌گردد.

جاذبه‌های پارک ملی خجیر

شاید با شنیدن نام پارک بر روی این منطقه به این فکر کرده باشید که یک روز به همراه خانواده یا دوستانتان برای گردش و تفریح به پارک خجیر بروید و بساط ناهار و عصرانه را راه بیندازید یا به فکر روشن آتش و توپ‌بازی هستید. اگر چنین تصمیمی دارید چند لحظه دست نگه دارید و ادامه مطلب را نیز بخوانید.
پارک ملی خجیر، از لحاظ محیط زیست جانوری و گیاهی یک منطقه بسیار با ارزش است که اتراق کردن در آن باعث آلوده شدن محیط و آسیب رساندن به گونه‌های جانوری و گیاهی موجود در آن می‌شود که برخی از آن‌ها نیز بسیار کمیاب و نادر هستند. در واقع این پارک بیشتر برای یک گردش علمی مورد توجه قرار دارد و برای چند ساعت پیاده‌روی پیشنهاد می‌شود. البته در این مورد هم شما مجاز به عبور از بخش‌های خاصی هستید و نمی‌تواند وارد تمامی قسمت‌های پارک شوید. شما در خجیر فرصت دارید تا با گونه‌های مختلف گیاهان و جانوان آشنا شوید و بخشی از حیات‌وحش نادر ایران را در محل زندگی‌خودشان، نه در پشت میله‌های قفس، مشاهده کنید.

گونه‌های جانوری پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر به دلیل پوشش گیاهی مناسب و منابع آب کافی، باعث جذب گونه‌های مختلف جانوری به این مکان شده است. با توجه به این‌که برخی از این گونه‌ها در ایران و حتی جهان نادر هستند، این منطقه مورد حفاظت شدید محیط زیست قرار دارد. علاوه بر این، پارک ملی خجیر از لحاظ بوم‌شناسی، ژنتیک، گردشگری، اقتصادی و ... نیز دارای اهمیت بالایی بوده و ارزش زیادی دارد.
حیواناتی که در این مکان زیست می‌کنند از گونه‌های مختلف جوندگان، حشره‌‌خواران، گوشتخواران‌، پرندگان و خزندگان هستند که برخی از آن‌ها این مکان را به عنوان اقامت‌گاه دائمی خود انتخاب کرده‌اند. از جمله حیوانات موجود در این پارک می‌توان به گونه‌های زیر اشاره کرد:

• پلنگ، گربه‌ وحشی، گرگ، شغال، کفتار، روباه‌ معمولی، سمور، رودک، شنگ
• آهو، قوچ‌ وحشی، پازن، گراز
• موش سیاه، موش‌ قهوه‌ای‌، موش خانگی، موش‌صحرایی، تشی‌، موش‌ ورامین، همستر خاکستری، همستر دم دراز، جرد ایرانی، جرد لیبی، ول‌ آبزی، ول‌ معمولی‌، ول‌ اجتماعی، ول‌ حفار افغانی، دوپای‌ کوچک‌، دوپای‌ ناشناخته
• حشره‌‌خور دندان‌سفید، حشره‌‌خور دورنگ‌، خارپشت‌ اروپایی
• خفاش‌ بال‌سفید، خفاش‌ گوش‌پهن، خفاش سبیل‌دار، خفاش‌گوش‌موشی‌، خفاش‌ دم‌ آزاد اروپایی

علاوه بر گونه‌های معرفی شده، 27 گونه از خزندگان نیز شناسایی شده‌اند که شامل انواع مارها، سوسمارها و لاک پشت می‌باشند. افعی شاخدار، افعی‌ البرزی‌، بزمجه دشتی و لاک‌پشت‌ مهمیزدار غربی از جمله گونه‌های در حال انقراض این پارک هستند. اگر بخواهیم چند نوع از ماهیان و دوزیستان خجیر را معرفی کنیم باید ماهی قزل‌آلای‌ رنگین‌کمان‌، سگ ماهی جویباری، ماهی سیاه، سس ماهی، عروس ماهی و ماهی کولی را نام ببریم که در کنار وزغ‌ سبز و قورباغه‌ معمولی‌ در آب‌های این منطقه زندگی می‌کنند.

پرنده‌نگری در پارک ملی خجیر

همان‌طور که در بالا اشاره شد، منطقه جاجرود و پارک‌های حفاظت‌شده آن، دارای زیستگاه‌های متنوعی چون کوهستان‌‌ها، رودخانه‌ها، کشتزارها، دارستان‌ها و ... می‌باشند که برای زندگی انواع مختلفی از جانوران و پرندگان مناسب هستند. علاوه بر این، این منطقه در مسیر مهاجرت پرندگان نیز قرار گرفته است. به همین دلیل در زیستگاه‌های متنوع آن، نمونه‌های بسیاری از پرندگان بومی و مهاجر مشاهده می‌شود که از بین آن‌ها می‌توان به تیهو، کبک‌معمولی، نوک‌پهن، خوتکا، زردپره، سبز قبا، اردک‌ سرسبز، هدهد، مینا، طوطی‌ طوق‌ صورتی‌، بلبل‌ خرما و عقاب‌ شاهی اشاره کرد. در کل می‌توان گفت بیش از 115 گونه مختلف پرنده در این منطقه دیده می‌شود که بیش از 70 درصد آن‌ها پرندگان مهاجر هستند.

پوشش گیاهی پارک ملی خجیر

علاوه بر حیوانات و پرندگان متنوعی که این پارک را برای زندگی خود انتخاب کرده‌اند، درختان و گیاهان گوناگونی در پارک خجیر دیده می‌شوند که به دلیل آب‌وهوای مناسب و منابع آبی بالا، تنوع بسیاری نیز دارند. به طور کلی می‌توان گفت این پارک 35 گونه گیاهی را شامل می‌شود که از بین آن‌ها می‌توان به انواع درختان، و گونه‌هایی از گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی اشاره کرد. افرا، کاج، اقاقیا، بید، گز، زیره سیاه، گل شکافته، بابونه، روناس، سیرش زرین، باریحه، ریواس، پیاز صورتی، جاشیر کوتوله، بادیان کوهی، شنگ، تلخ بیان، چنار، سپیدار، تبریزی، زالزالک، سیاه‌تلو، شیرخشت، سوفورا، زبان گنجشک، عرعر وگل گندم تعدادی از گونه‌های گیاهی موجود در این منطقه هستند. در ارتفاعات نیز گیاهانی چون انواع گون، چوبک، ارمک، درمنه، اسفند، بنه، بادام خارآلود، ارس، آتمیزیا و چمن سوزنی دیده می‌شود که هرچه بالاتر می‌رود مقدار آن کمتر می‌شود. در کنار این پوشش گیاهی، دشت‌های شقایق‌ را نمی‌توان نادیده گرفت که در اواسط اردیبهشت پر از گل شده و جذابیت خاصی به منطقه می‌دهد. البته در سال‌های اخیر بخش‌هایی از این دشت‌ به دلیل حضور گردشگران و چیدن ریشه‌های گیاه نابود شده و برای همیشه خشکیده است.

بازدید از پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر ارزش زیست محیطی بسیار بالایی دارد و برای علاقه‌مندان به گیاه‌شناسی و جانورشناسی جذاب و دیدنی است. کوهستان‌ها، تپه‌های کوتاه و بلند، دشت‌های سرسبز، مناظر دیدنی و مناطق بکر و دست‌نخورده‌، از جمله مواردی است که می‌توانید منتظر تماشای آن در این پارک باشید. بسیاری از گردشگرانی که برای بازدید به این منطقه می‌آیند به همراه خود یک دوربین عکاسی نیز می‌آورد. پارک ملی خجیر چشم‌اندازهای بسیار زیبایی دارد که می‌توان تصاویر فوق‌العاده‌ای را به ثبت رساند.
منطقه خجیر آب‌و‌هوای سرد و خشکی دارد و تقریبا 8 ماه از سال نیز دارای بارندگی پی‌درپی می‌باشد. از این رو، بهترین زمان برای بازدید از پارک ملی خجیر ، فصل بهار و تابستان است که شرایط اقلیمی بسیاری مناسب بوده و طبیعت نیز در زیباترین حالت خود قرار دارد. علاوه بر این، از اوایل تیز تا اواسط آبان، زمان زاد و ولد حیوانات نیز می‌باشد که جذابیت‌های پارک ملی خجیر را چند برابر می‌کند.
به دلیل عدم آسیب رسیدن به بخش‌های مختلف و حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری با ارزش، محدودیت‌هایی در این پارک ایجاد شده و مسیرهایی برای پیاده‌روی گردشگران در نظر گرفته شده است که می‌توانید به راحتی از آن بازدید نمایید. البته برای بازدید از این پارک باید از اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران مجوز داشته و در هنگام ورود آن را ارائه دهید.

جاذبه‌های اطراف پارک ملی خجیر

با توجه به این‌که پارک ملی خجیر در کنار منطقه حفاظت‌شده سرخ‌حصار قرار دارد، می‌توانید بازدید از سرخ‌حصار را نیز در برنامه خود بگنجانید و از جاذبه‌های طبیعی و تفریحی این منطقه بازدید نمایید.

پارک جنگلی سرخ‌حصار: این پارک نیز اقلیمی مشابه با پارک ملی خجیر دارد و گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی را در خود جای داده است. طبیعت سرسبز و مناظر دیدنی سرخ‌حصار برای پیکنیک و گردش آخر هفته بسیار مناسب است.
رودخانه جاجرود: جاجرود، رودخانه‌ایست که از دامنه‌های رشته‌کوه البرز سرچشمه گرفته و در ادامه مسیر خود به چند سرشاخه تقسیم می‌گردد. شاخه‌های فرعی افجه، لوارک و کنده‌رود پس از عبور از دریاچه سد لتیان، وارد منطقه حفاظت‌شده جاجرود و پارک‌ ملی خجیر شده و در این مکان به رودخانه دماوند پیوند می‌خورند.
سد لتیان: این سد در سال 1342 به منظور تامین آب آشامیدنی مردم تهران بر روی رودخانه جاجرود ساخته شد. ساخت این سد باعث ایجاد دریاچه‌ای زیبا در قسمت پشتی آن شده است که امروزه به عنوان یک جاذبه گردشگری مطرح بوده و مورد استقبال خانواده‌ها برای گردش و تفریح یک‌روزه قرار می‌گیرد.

راه‎‌های دسترسی به پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر در بخشی شرقی شهر تهران و انتهای اتوبان بابایی واقع شده است. برای بازدید از این منطقه باید از اتوبان پاسداران به سمت پارچین حرکت کنید و از آن‌جا تا انتهای اتوبان شهید بابایی پیش بروید. برای دسترسی به این پارک راه دیگری نیز وجود دارد که از مسیر جاده تهران به دماوند عبور می‌کند. پس از ورود به جاده، در نزدیکی منطقه صنعتی کمرد، از طرف جاده هزار به پارک ملی خجیر خواهید رسید.

امکانات رفاهی پارک ملی خجیر و نکات سفر

اگر از تهران به سمت پارک ملی خجیر حرکت می‌کنید، بهتر است طوری زمان‌بندی کنید که یک نیمه روز در این مکان بمانید. دقت داشته باشید که این پارک بیشتر برای بازدید از حیات وحش و محیط زیست ایران می‌باشد و امکانات رفاهی چندانی در آن وجود ندارد. شما تنها در وروی پارک سرویس بهداشتی می‌بینید. بنابراین، اگر قصد دارید در این پارک اقامت داشته باشید، باید لوازم و تجهیزات موردنیاز برای کمپینگ را با خود بیاورید. چادر، وسایل گرمایشی، لباس مناسب، خوراکی و هر آن‌چه که برای اقامت خود در یک مکان نیاز دارید.
برای بازدید از پارک ملی خجیر نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• دقت داشته باشید که برخی از قسمت‌های پارک ملی خجیر غیر قابل دسترسی است و نمی‌توانید وارد آن شوید. در صورتی که قصد بازدید از این مکان‌ها را دارید باید از محیط بان اجازه گرفته و از او راهنمایی بخواهید.
• برای افرادی که از راه‌های دور و دیگر استان‌ها و شهرستان‌های اطراف برای بازدید به پارک می‌آیند، هتل ‌ها و اقامت‌گاه‌هایی برای استراحت تدارک دیده شده است که در صورت تمایل می‌توانید اجاره کنید. علاوه بر این، برخی از بومیان منطقه نیز خانه‌های خود را به گردشگران اجاره می‌دهند.
• برای بازدید از پارک ملی خجیر یک کفش پیاده‌روی مناسب بپوشید و آب آشامیدنی، خوراکی، تنقلات، زیرانداز، کلاه، عینک آفتابی و کرم ضدآفتاب را به همراه داشته باشید.
• توجه داشته باشید که برای ورود به پارک نیاز به مجوز دارید که باید از اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران دریافت نمایید. برای دریافت مجوز به سه راه تهرانپارس، کیلومتر ۸.۵ بزرگ‌راه شهید یاسینی، پارک سرخه حصار، خیابان گل مریم مراجعه نمایید.

در این مقاله به معرفی پارک ملی خجیر پرداختیم و اطلاعاتی در مورد جاذبه‌های دیدنی، حیات‌وحش و پوشش گیاهی آن در اختیارتان قرار دادیم. برای بازدید از این پارک می‌توانید به صورت خانوادگی با ماشین شخصی خود راهی شوید و یک روز هیجان‌انگیز را در طبیعت اطراف تهران بگذرانید. علاوه بر این، آژانس‌های گردشگری تورهایی را به مقصد پارک ملی خجیر برگزار می‌کنند که اگر تمایل داشته باشید می‌توانید در این تورها شرکت نمایید و به همراه یک راهنما از این منطقه بازدید داشته باشید.