کویر لوت کجاست؟ بهترین زمان سفر به کویر لوت و راه‌های دسترسی

کویرها، یکی از زیباترین جلوه‌های طبیعت هستند که در بخش‌هایی از کشور عزیزمان ایران نیز دیده می‌شوند. یکی از دیدنی‌ترین کویرهای ایران که توجه بسیاری از گردشگران جهان را به خود جلب کرده است، کویر لوت نام دارد. کویر لوت در بخش  جنوب شرقی ایران واقع شده و قسمت‌هایی از سه استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان و بلوچستان را در برگرفته است. در این بخش در مورد کویر زیبای لوت صحبت کرده و اطلاعاتی در مورد شگفتی‌های این کویر و جاذبه‌های بی‌نظیرآن، در  اختیارتان قرار می‌دهیم. اگر به کویر و کوبرگردی علاقه‌مندید، ادامه مطلب را دنبال نمایید.

لیست تورهای مرتبط:

تورهای کویر گردی

تورهای یک روزه

کویر لوت کجاست؟

کویر به مناطقی اطلاق می‌شود که سطح آن از شن‌زار پوشیده شده است و بارندگی در آن وجود ندارد. از این رو شرایط آب وهوایی و زمین آن برای رشد گیاه مناسب نمی‌باشد. کشور عزیزمان ایران، در کنار جنگل‌های سرسبز، دریاچه‌ها، آبشارها، کوهستان‌ها و جاذبه‌های طبیعی متنوعی که دارد، کویرهای زیبایی را نیز در خود جای داده است که یکی از آن‌ها کویر لوت است. کویر لوت با مساحت بیش از 40 هزار کیلومتر مربع،  به عنوان بزرگ‌ترین کویر جهان شناخته شده و با توجه به شگفتی‌ها و جاذبه‌های فوق‌العاده‌ای که دارد، مورد توجه بسیاری از کویردوستان قرار گرفته است.

نکته جالبی که در مورد کویرها باید بدانید این است که، کویرها در گذشته‌های دور دریا یا دریاچه بوده‌اند که به مرور زمان در اثر گرمای خورشید، آب آن‌ها تبخیر شده و نمک‌ و املاح معدنی در آن باقی ‌مانده است. کویر لوت نیز در گذشته دریایی با نام تیس بوده است که امروزه تنها شوره‌زاری از آن به جای مانده است. شوره‌زاری که در بین دو گسل نهبندان و نای محصور شده و به عنوان وسیع ترین مناطق کویری دنیا شناخته می‌شود. این کویر از سال 2004 تا 2009 به عنوان گرم‌ترین نقطه زمین معرفی شده و در سال 2005 با 70 درجه سانتی‌گراد، این رکورد را شکسته است. بسیاری از زمین‌شناسان و علاقه‎‎مندان به گردشگری، از نقاط مختلف جهان به کویر لوت سفر می‌کنند تا بزرگ‌ترین کویر دنیا و گرم‌ترین نقطه جهان را از نزدیک ببینند. 

جاذبه‌های دیدنی و شگفت‌انگیز کویر لوت

وقتی نام کویر به میان می‌آید، فکر می‌کنیم با منطقه‌ای پوشیده از شن روبرو هستیم که گرمای خورشید سرتاسر آن را فراگرفته و فضایی خالی از هرگونه زیبایی ایجاد کرده است، اما این‌طور نیست! کویرها نیز مانند دیگر جاذبه‌های طبیعی زیبایی‌های خاص خود را دارند که تا وقتی از آن بازدید نکنید، آن را درک نخواهید کرد. البته کویر لوت کمی جذاب‌تر از دیگر کویرهای ایران می‌باشد و شگفتی‌های بسیاری برای تماشا دارد. از بین جاذبه‌های دیدنی کویر لوت می‌توان به کلوت شهداد، گلدان‌های طبیعی، رود کال شور، گندم بریان، تنگه رتیل و .. اشاره کرد که در ادامه هریک از آن‌ها را به طور مختصر معرفی می‌کنیم.

کلوت شهداد

کلوت‌ها، پدیده‌های طبیعی شگفت‌انگیزی هستند که در کویرها و بیابان‌ها بر اثر فرسایش خاک در تلاقی با باد و آب پدید می‌آیند. این بناهای کوچک و بزرگ به حدی زیبا هستند که انگار به دست معماران و طراحان زبردست ساخته شده‌اند. شهداد شهر افسانه‌ای در استان کرمان است که گفته می‌شود بلندترین و زیباترین کلوت‌های دنیا را دارد. این کلوت‌ها مانند دیوارهای بلند و کوتاه کلوخی، پشت به پشت هم قرار گرفته و مانند بقایایی از یک شهر زیبا به نظر می‌رسند. بسیاری از گردشگران سالانه برای تماشای کلوت شهداد به کرمان سفر می‌کنند تا این پدیده شگفت‌انگیز را از نزدیک با چشمان خود ببینند.  کلوت‌های شهداد از لحاظ زمین‌شناسی و باستان‌شناسی نیز ارزش بسیار بالایی دارند و در لیست آثار یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

گلدان‌های طبیعی

یکی دیگر از پدیده‌هایی که می‌توان در کویر مشاهده کرد، گلدان‌های طبیعی است که به آن نبکا نیز گفته می‌شود. نبکا در اثر فرسایش خاک در تلاقی با باد و آب ایجاد می‌شود و مختص به مکان‌هایی است که درآن گیاه وجود دارد. درخت گز تنها گیاهی است که تحمل شوری و گرمای کویر را دارد و در این منطقه دیده می‌شود. در کویر همیشه باد می‌وزد  و این باد باعث جابجا شدن خاک به بخش‌های دیگر می‌شود. با توجه به این‌که گیاه از آب زیرزمینی برای رشد و حیات خود استفاده می‌کند، خاک‌های اطراف بته مرطوب بوده و با وزش باد بلند نمی‌شوند.  در نتیجه این خاک‌ها در اطراف گیاه باقی‌مانده و به مرور دیواره‌هایی را تشکیل می‌دهند که مانند یک گلدان، گیاه را در بر می‌گیرد. به این پدیده نبکا گفته می‌شود.   نبکا در بخش‌هایی از کویر لوت قابل دیدن است.

رود کال‌شور

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، فرسایش خاک در برخورد با آب و باد، کلوت‌ها و نبکاها را ایجاد می‌کنند.  وزش باد در کویر امری بدیهی به نظر می‌رسد، اما وجود آب کمی عجیب است! یکی از شگفتی‌های کویر لوت وجود رودخانه‌های دائمی و فصلی در آن است. رودخانه‌های فصلی اغلب در فصل زمستان و اوایل بهار دارای آب هستند و پس از آن خشک می‌شوند. رود کال‌شور مهم‌ترین رود کویر لوت است که آب آن به دلیل عبور از کویر، اسیدی است و البته دست زدن به آن نیز بسیار خطرناک است.

گندم بریان

گندم بریان، بخشی از کویر لوت است که حدود 450 کیلومتر مربع از آن را شامل می‌شود. این منطقه گرم‌ترین نقطه کویر و البته کره زمین است که دمای آن در روزهای تابستان به 70 درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد. هیچ موجود زنده، اعم از گیاهان یا جانوران در این منطقه زندگی نمی‌کند و حتی گفته می‌شود هیچ باکتری نیز در این مکان زنده نمی‌ماند. گندم بریان یکی از مناطق صعب‌العبور دنیا می‌باشد که ورود به آن غیرممکن است.

تنگه رتیل

تنگه رتیل یا اسپایدر کانیون، بزرگ‌ترین تنگه کویر لوت است که در 130 کیلومتری شهداد قرار دارد. بسیاری از رودخانه‌های دائمی و فصلی کویر لوت، از جمله رود کال‌شور به این تنگه می‌ریزند و در دل آن آرام می‌گیرند. این مکان به دلیل وجود جانورانی که در آن زندگی‌ می‌کنند به تنگه رتیل نام‌گذاری شده است. این‌جا محل زندگی رتیل‌هایی بسیار خطرناک با سم‌های کشنده است که از میان آن‌ها می‌توان به رتیل خورشیدی و رتیل شتری  اشاره کرد. تنگه رتیل را می‌توان یکی از بکرترین نقاط کویر لوت معرفی کرد که با وجود گردشگران بسیاری که برای بازدید به این مکان می‌آیند، همچنان حالت طبیعی خود را حفظ کرده است.

راه‌های دسترسی به کویر لوت

کویر لوت یکی از زیباترین کویرهای ایران است که به دلیل شگفتی‌های حیرت‌انگیزی که دارد، به عنوان یک کویر اسرارآمیز شناخته شده و مورد توجه بسیاری از کویرگردان داخلی و خارجی و حتی زمین‌شناسان قرار گرفته است. حدود 70 درصد از این کویر وسیع در استان کرمان و 30 درصد باقیمانده آن در استان‌های خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان  واقع شده است. برای دسترسی بهتر و شناخت بیشتر، کویر لوت را به سه بخش کویر لوت شمالی، لوت مرکزی و لوت جنوبی تقسیم کرده‌اند که در این میان، لوت مرکزی از وسعت بیشتری برخوردار است.

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، برخی از بخش‌های کویر لوت، مانند گندم بریان، صعب‌العبور و غیرقابل دسترسی هستند. هرچند افراد ماجراجو از نقاط مختلف دنیا برای کشف اسرار این کویر سعی در فتح آن داشته‌اند و تا پای مرگ نیز پیش رفته‌اند. در مقابل این نقاط اسرارآمیز و شاید کمی ترسناک، جاذبه‌های دیدنی و شگفت‌انگیزی چون منطقه شهداد نیز وجود دارد که با کلوت‌های دیدنی  و نبکاهای تماشایی خود، گردشگران علاقه‌مند را به سمت کویر زیبای لوت سوق می‌دهد.  منطقه شهداد معروف‌ترین و جذاب‌ترین بخش کویر لوت است که علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز دارای ارزش بالایی می‌باشد.

برای دسترسی به منطقه شهداد می‌توان از هواپیما یا قطار استفاده کرد و تا نزدیکی آن پیش رفت، اما توصیه ما استفاده از ماشین شخصی است. برای رسیدن به این منطقه ابتدا باید وارد جاده کرمان – بم شوید و از آن‌جا جاده سیریچ و سپس  جاده شهداد را در پیش بگیرید. فاصله شهر شهداد تا کلوت‌های کویر، حدود 45 کیلومتر است.

در این مقاله کویر اسرارآمیز لوت را معرفی کرده و اطلاعاتی در مورد جاذبه‌های طبیعی و راه‌های دسترسی به کویر در اختیارتان قرار دادیم. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که حتما به همراه یک راهنما به این منطقه سفر کنید و هیچ‌گاه به تنهایی وارد کویر عظیم لوت نشوید. هنگام سفر نیز لوازمی چون چادر، غذا، لوازم بهداشتی، کفش مناسب­­، نقشه، قطب‌نما­­، کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی را فراموش نکنید. همان‌طور که در بالا نیز اشاره شد، کویر لوت یکی از گرم‌ترین نقاط زمین است. بنابراین، بازدید از این کویر در تابستان چندان عاقلانه به نظر نمی‌رسد. بهتر است فصل بهار، پاییز یا زمستان را برای کویرگردی انتخاب کنید.