طاق بستان کرمانشاه - راهنمای سفر و بازدید از طاق بستان

کرمانشاه، یکی از تاریخی‌ترین استا‌ن‌های ایران است. این استان در دوره‌های گذشته رونق فراوانی داشته و جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی متنوعی را در خود جای داده است. در این مقاله یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های این استان را با عنوان طاق بستان به شما عزیزان معرفی می‌کنیم. طاق بستان کرمانشاه به لحاظ تاریخی و هنری اهمیت فراوانی دارد و یکی از باشکوه‌ترین جاذبه‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود. این مجموعه چندین رویداد مهم از دوران ساسانیان را به تصویر می‌کشد و شامل کتیبه‌های سنگی مربوط به دوران پهلوی نیز می‌باشد. با ما در ادامه‌ی این مطلب همراه باشید تا با طاق بستان کرمانشاه بیشتر آشنا شوید. 

طاق بستان کرمانشاه

طاق بستان یک اثر تاریخی بسیار جذاب مربوط به دوره‌ی ساسانیان است. این اثر از قرن سوم میلادی به یادگار مانده و سنگ‌ نگاره‌هایی از اتفاقات مهم آن دوران را به نمایش می‌گذارد. طاق بستان از دو طاق بزرگ و کوچک تشکیل شده است. طاق بزرگ مراسم تاجگذاری خسرو پرویز را به تصویر می‌کشد و بر روی طاق کوچک سنگ‌ نگاره‌ای مربوط به تاجگذاری شاهپور دوم و سوم دیده می‌شود. در گوشه‌ای از این مجموعه نیز می‌توانید تاجگذاری مربوط به اردشیر دوم را ببینید. 

مجموعه طاق بستان در شمال غربی حاشیه‌ی شهر کرمانشاه و در دل کوه‌های زاگرس قرار دارد. این مجموعه بیش از 1700 سال قدمت دارد و یک اثر هنری ارزشمند محسوب می‌شود. این منطقه علاوه بر مجموعه‌ی تاریخی، چشم‌ اندازهای طبیعی بسیار زیبایی نیز دارد و یک مکان عالی برای گردش به شمار می‌آید.

تاریخچه‌ی طاق بستان

در دوران کهن، پادشاهان وقایع مهم زمان خود را بر روی صخره‌ها و کوه‌ها حجاری می‌کردند و اتفاقاتی چون تاجگذاری‌ها و پیروزی‌هایشان را در جنگ‌ها به تصویر می‌کشیدند. پادشاهان اول ساسانی، منطقه‌ی اطراف تخت جمشید را برای این کار انتخاب کردند و مجموعه‌‌ی تاریخی جذابی را خلق نمودند. پس از پادشاهی اردشیر دوم، منطقه‌ی طاق بستان برای ایجاد سنگ‌ نگاره‌های سلطنتی انتخاب شد و مجموعه‌ی تاریخی دیگری از ساسانیان به یادگار ماند.

منطقه‌ی طاق بستان در مسیر جاده‌ی ابریشم بود. جاده‌ای که غرب، شرق و جنوب آسیا را به هم متصل می‌‎کرد و شرق قاره‌ی اروپا را به شمال قاره‌ی آفریقا پیوند می‌داد. این مسیر، شاهراه بزرگ بازرگانی ایران به شمار می‌رفت و بسیار پر رفت‌ و آمد بود. از این رو، بهترین مکان برای ثبت سنگ‌ نگاره‌ها و به تصویر کشیدن تاریخ محسوب می‌‎شد.

نظرات متعددی در مورد تاریخچه‌‌ی مجموعه‌ی باشکوه طاق بستان کرمانشاه وجود دارد. مسعودی در کتاب خود سنگ‌ نگاره‌های طاق بستان را اثری شگفت‌ انگیز معرفی کرده و گفته است که این منطقه حدود 13 قرن پیش محل باغ‌‌های پادشاهان ساسانی بوده است. آرتور کریستنسن مجموعه‌‌ی طاق‌ بستان را زیارتگاه آناهیتا می‌داند و معتقد است پادشاهان ساسانی، از اولین پادشاه تا نوه‌ی یزدگرد سوم، تصویر خود را بر روی صخره‌های این منطقه حجاری کرده‌اند. با جمع‌ بندی تمام نظرات موجود می‌توان گفت، تعداد زیادی از باستان شناسان این مجموعه را مربوط به دوران ساسانی دانسته و قدمت سنگ‌ نگاره‌‌ها و کتیبه‌ها را به قرن سوم میلادی نسبت داده‌اند.

طاق بستانی که امروزه می‌بینیم، تنها بخشی از هنری است که توسط ساسانیان خلق شده است. بر اساس آن‌چه در تاریخ آمده است، کف طاق بستان با جواهر به طور کامل فرش شده بود. اعراب در زمان حمله به ایران آسیب‌های فراوانی به این اثر تاریخی وارد کردند و جواهرات کف مجموعه را نیز به عنوان غنیمت جنگی با خود بردند. در زمان حضور نیروهای استالین و انگلیسی نیز تخریب‌ها ادامه پیدا کرد و خسارت‌های زیادی به این مجموعه وارد شد. علاوه بر این، عوامل طبیعی نیز مشکلاتی را برای این مجموعه ایجاد کرده و باعث محو شدن بخشی از نقوش شده است. 

بخش‌های مختلف طاق بستان کرمانشاه

همان‎طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، طاق بستان از دو طاق به هم پیوسته و یک کتیبه تشکیل شده است. طاق بزرگ، معروف به ایوان بزرگ، تاجگذاری پادشاهی خسرو پرویز را به تصویر می‌کشد و طاق کوچک، معروف به ایوان کوچک، مربوط به تصویر شاپور سوم می‌باشد. یک کتیبه نیز در این مجموعه وجود دارد که مربوط به تاجگذاری اردشیر دوم است. تصاویر این مجموعه در دل کوه و بر روی سنگ‌های خام خاکستری رنگ حفاری شده‌اند. این کار به صورت هنرمندانه و با دقت بسیار انجام شده و ظرافت خاصی دارد.

در بخشی از این مجموعه، خسروپرویز را سوار بر اسب می‌بینید. این تصویر چنان حکاکی شده است که مانند یک تابلوی نقاشی باشکوه و دیدنی به چشم می‌آید. نخ‌های طلایی که به شکل لوزی بر روی لباس سوارکار حکاکی شده و تصویر سیمرغ بر روی لباس شاه در صحنه‌ی شکار گراز، بخشی از جذابیت‌های این تابلوی سنگی است. جالب است بدانید، مجموعه‌ی طاق بستان اولین سنگ‌ نگاره‌‌ی جهان است که اصول نقاشی در آن به طور کامل و بر اساس قواعد رعایت شده است.  

طاق بزرگ: طاق بزرگ، ابعادی به ارتفاع ۱۱ متر و عرض 7.5 متر دارد و نقش‌هایی از درخت زندگی، فرشته‌های بالدار، صید ماهی‌های مرداب و تصاویری از حیوانات مانند فیل و اسب بر روی آن دیده می‌شود. این تصاویر در کنار هم برپایی جشن و شادی پادشاهان را نشان می‌دهند. در دیواره‌ی پشتی این طاق، صحنه‌هایی از شکار گوزن و گراز را می‌بینید. هرکدام از این صحنه‌ها ویژگی‌های خاصی دارند و متفاوت از هم طراحی شده‌اند.

کتیبه‌ی مربوط به دوره قاجار: در بخشی از طاق بزرگ کتیبه‌ای مربوط به قرن 19 میلادی دیده می‌شود. این کتیبه در زمان حکومت قاجار و توسط محمدعلی میرزا به طاق بستان اضافه شده و آسیب‌های جدی به این مجموعه وارد کرده است. کتیبه قاجار، مجسمه‌‌ی محمدعلی میرزا را به تصویر می‌کشد و هیچ هماهنگی با دیگر تصاویر موجود بر روی این طاق ندارد.

طاق کوچک: حکاکی سنگ‌ نگاره‌ی طاق کوچک در یک فضای مستطیلی شکل با ارتفاع ۵/۳ متر و عرض ۵/۹ متر انجام شده است. در این مستطیل چهره‌هایی از شاپور دوم و سوم حجاری شده و دو کتیبه با خط پهلوی نیز دیده می‌شود. کتیبه مربوط به شاپور دوم در 9 سطر و شاپور سوم در 13 سطر نوشته شده است.

کتیبه‌ی تاجگذاری اردشیر دوم: در این کتیبه اردشیر به صورت ایستاده با بدنی تمام رخ و چهره‌ای سه‌ رخ حکاکی شده است. او چشمانی درشت و ابروهایی پرپشت دارد و ریش و موهای او نیز پر و مجعد است. بر روی گوش‌های اردشیر یک گوشواره دایره‌ای شکل دیده می‌‎شود که گوی کوچکی بر روی آن قرار دارد. گردنبند اردشیر نیز به صورت یک ردیف مروارید طراحی شده است. اردشیر دست چپ خود را بر روی قبضه‌ی شمشیرش قرار داده و با دست راست خود یک حلقه‌ی روبان‌دار را از اهورامزدا دریافت می‌‎کند.

موزه‌ی سنگ طاق بستان کرمانشاه

موزه‌ی سنگ در بخش شمالی بلوار طاق بستان قرار دارد. پس از بازدید از مجموعه می‌توانید به موزه‌ی سنگ بروید و آثار سنگی به جای مانده از دوران ساسانی را ببینید. از جمله آثار موجود در موزه‌ی سنگ می‌توان به سرستون‌های ساسانی با نقش‌های آناهیتا، اهورامزدا و درخت زندگی اشاره کرد. نیم‌ تنه‌ی منتسب به خسرو پرویز و بقایایی از کاخ قاجاری قصرشیرین از دیگر آثار سنگی موجود در این موزه است.

نکات بازدید از طاق بستان کرمانشاه

• طاق بستان در منطقه‌ای خوش آب‌ و هوا واقع شده و خنک‌ترین بخش کرمانشاه محسوب می‌‎شود. بنابراین، اگر قصد بازدید از این جاذبه‎ را دارید، توصیه می‌شود اوایل خرداد تا اوایل شهریور را به این کار اختصاص دهید. در این بازه‌ی زمانی می‌توانید از طبیعت اطراف طاق بستان نیز بهره ببرید و مناظر زیبایی از درختان سرسبز، کوهستان‏‌ها و چشمه‌ی پر از آب را ببینید.
• در محوطه‌ی طاق بستان یک درخت چنار 700 ساله‌ با نام درخت رحمت وجود دارد. گفته می‌‎شود این درخت به دست شیرین کاشته شده است. می‌توانید از این درخت بازدید کنید و در کنار آن عکس‌های زیبایی بگیرید.
• در طاق بستان علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، رستوران‌های متعددی نیز می‌بینید. می‌توانید غذاهای خوشمزه‌ی کرمانشاه، مانند دنده کباب را در رستوران‌های این منطقه امتحان کنید و از خوردن آن‌ها لذت ببرید.
• غرفه‌های صنایع دستی طاق بستان یکی از بهترین مکان‌ها برای خرید سوغاتی و یادگاری است. اگر قصد خرید سوغاتی از کرمانشاه را دارید، سری به این غرفه‌ها بزنید و هدیه‌های قشنگی برای عزیزان خود بگیرید.
• مجموعه‌ی طاق بستان همه روزه، به جز روزهای تعطیل رسمی، از ساعت 8 صبح تا 8 شب پذیرای گردشگران می‌باشد. این زمان در فصل زمستان کوتاه‌تر بوده و بازدید تنها تا ساعت 17:30 عصر امکان‌پذیر است.
• بازدید از مجموعه‌ی طاق بستان 2 تا 3 ساعت طول می‌کشد.

در این مقاله به معرفی طاق بستان کرمانشاه پرداختیم و راهنمای سفر و بازدید از آن را در اختیارتان قرار دادیم. مجموعه‌ی طاق بستان از دوران ساسانیان برجای مانده و بخشی از تاریخ و فرهنگ گذشتگان را به تصویر می‌کشد. این مجموعه در شمال غرب کرمانشاه قرار دارد و یکی از مهم‎ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر محسوب می‌‎شود. اگر به شهر زیبا و دیدنی کرمانشاه سفر کردید، حتما زمانی را به بازدید از مجموعه‌ی طاق بستان اختصاص دهید و از این اثر ارزشمند تاریخی بازدید کنید. در صورت تمایل می‌‏توانید با تورهای گردشگری کایت همراه شوید و از زمان کوتاه سفر خود نهایت استفاده را داشته باشید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تورهای کرمانشاه و آگاهی از شرایط و زمان برگزاری آن، دیگر صفحات سایت را مورد بررسی قرار دهید یا با شماره 75097700- 021 تماس بگیرید و با کارشناسان کایت در مورد تور مورد نظر خود مشورت کنید.