روستاهای پلکانی ایران | 6 روستای پلکانی جذاب ایران

 در کشورمان ایران، جاذبه‌های بیشماری وجود دارد که گردشگران را به سمت خود فرامی‌خوانند، این جاذبه‌ها می‌تواند جاذبه‌های طبیعی مانند کوه، جنگل و دریا باشد، می‌تواند آثار تاریخی زیبایی باشد که قدمت و پیشینه‌ی ایران را نشان می‌دهند، می‌تواند مجموعه‌ای تفریحی با تفریحات و امکانات بسیار برای خانواده‌ها باشد یا حتی می‌تواند یک روستای زیبا در دل جنگل یا دامنه‌ی کوه باشد. در این مقاله قصد داریم در مورد روستاهای پلکانی ایران صحبت کنیم، روستاهایی که هم پیشینه‌ی طولانی دارند، هم آب و هوای عالی و هم مناظر طبیعیِ فوق العاده. اگر دوست دارید در مورد روستاهای پلکانی ایران اطلاعات بیشتری به دست آورید یا قصد دارید به یکی از این روستاها سفر کنید، تا پایان مقاله ما را همراهی نمایید.

روستاهای پلکانی ایران

روستاهای پلکانی به روستاهایی گفته می‌شود که ساختار پلکانی دارند، یعنی در دامنه‌ی یک کوه ساخته شده‌اند و چون در شیب قرار دارند، هر خانه در بالای خانه‌ی دیگر واقع شده و پشت بام یک خانه حیاط خانه‌ی بالایی است. خانه‌های این روستاها به سبب قرار گرفتن در دل کوه، غالبا به شیوه‌ی خشکه چین ساخته شده‌اند، به این معنی که مصالح اصلی در ساخت آن‌ها سنگ است و در هنگام ساخت از هیچ ملاتی استفاده نشده است. بیشتر روستاهای پلکانی ایران قدمت زیاد و پیشینه‌ی طولانی دارند، بخاطر موقعیت جغرافیایی خاص خود دارای آب و هوای سرد هستند و مناظر اطرافشان زیبا و چشم نواز است.

روستای پلکانی ابیانه

یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین روستاهای پلکانی ایران، روستای بی نظیر ابیانه است که در استان اصفهان، 70 کیلومتری جنوب کاشان و 40 کیلومتری شمال غرب شهرستان نطنز قرار دارد. این روستا در دامنه‌ی کوه‌های کرکس و در شمال رودخانه‌ی برزرود واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا 2161 متر می‌باشد، همین ارتفاع زیاد سبب شده که آب و هوای ابیانه با وجود اینکه در منطقه‌ای کویری قرار گرفته سرد و معتدل باشد. قدمت روستای ابیانه به حدود 1500 سال پیش برمی‌گردد و خانه‌های آن به دوران ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار تعلق دارد، بافت این خانه‌ها حلزونی است، به صورت پلکانی ساخته شده و دارای معماری خاص و جالبی می‌باشند. این خانه‌ها در کوچه‌های شیبدار، باریک و تو در تو قرار گرفته‌اند، پنجره‌های چوبی اُرُسی، ایوان با ستون‌های باریک چوبی، دیوارهای خشتی، درب‌های چوبیِ منبت کاری شده، طارمی‌های کوچک و بزرگ و... دارند و نمای خارجی آن‌ها از خاک سرخ معدنِ نزدیک روستا ساخته شده که در برابر باد و باران مقاوم است. شغل مردان روستا کشاورزی، دامپروری و باغداری است و زنان ابیانه با قالی بافی، بافت گیوه و... کسب درآمد می‌کنند، مردم این روستا از شیوه‌ی زندگی سنتی و لباس‌های اصیل خود مراقبت کرده و با برگزاری مراسم‌هایی مانند نخل گردانی و جغجغه زنی در حفظ آداب و رسوم خود می‌کوشند. در روستای ابیانه علاوه بر بافت سنتی و رنگ سرخ خانه‌ها، آثار تاریخی جذابی مانند آتشکده‌ی هارپاک، آب انبارها، مساجد تاریخی، حمام‌های قدیمی، چشمه‌ی نزدیک روستا، قلعه‌های اطراف و... وجود دارد که بر جذابیت و محبوب بودنِ آن افزوده است. برای رسیدن به روستای ابیانه می‌توانید از اتوبان خلیج فارس به قم، اصفهان و سپس کاشان رفته، از آنجا با دیدن تابلوی ابیانه وارد خروجی ابیانه شوید، پس از گذشتن از چند روستا به ابیانه‌ی زیبا خواهید رسید، در این منطقه هم هتل و هم اقامتگاه‌های بوم گردی زیادی برای اقامت مسافران وجود دارد.

آدرس: استان اصفهان، شهرستان نطنز، روستای پلکانی ابیانه

روستای پلکانی ماسوله

روستای ماسوله در استان گیلان، یکی دیگر از روستاهای پلکانی زیبا و مشهور ایران است که در جنوب غربی این استان قرار دارد، فاصله‌ی ماسوله تا شهر رشت حدود 60 کیلومتر و تا شهر فومن 35 کیلومتر می‌باشد. این روستا همچنین به استان‌های زنجان و اردبیل هم نزدیک است و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1050 متر می‌باشد، ماسوله‌ی کنونی حدودا 100 هکتار مساحت دارد و اختلاف ارتفاع پایین‌ترین و بالاترین نقطه‌ی آن 120 متر می‌باشد. جمعیت این روستا در سال 95 از 400 نفر کمتر بوده و امروزه این افراد از طریق صنعت توریسم، حضور گردشگران، رستوران داری، تور گردانی و فروش صنایع دستی روزگار می‌گذرانند. قدمت ماسوله به 800 تا 1000 سال پیش برمی‌گردد، این روستا در دوران زندیه توسعه یافته و از قسمت‌های مختلف آن می‌توان خانه‌های سنتی و پلکانی، 10 مسجد، 2 حمام خزینه دار، 4 کاروانسرا، بیش از 120 واحد تجاری، 5 امامزاده، رودخانه و... را نام برد. معماری خانه‌های ماسوله پلکانی و به سبک برونگراست، حیاط یک خانه در واقع سقف خانه‌ی پایین است، خانه‌ها غالبا دارای 2 طبقه هستند و از دو قسمت تابستانی و زمستانی تشکیل می‌شوند. بخش زمستانی با نام سومه در انتهای خانه است و نورگیر کمی دارد، کوره‌ای در مرکز این قسمت قرار دارد که برای پختن غذا و گرم نگه داشتن خانه در طول زمستان استفاده می‌شود. بخش تابستانی، بخش جلویی هر ساختمان است، از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده و دارای پنجره‌های ارسیِ رنگارنگ و زیبایی است، از دیگر قسمت‌های خانه‌های ماسوله می‌توان به اتاقی برای پذیرایی از مهمان، نشمین گاه خانواده، ایوان، توالت، انبار، دالان، سیاهچال و پله‌ها اشاره کرد. مسیرهای رفت و آمد ماسوله بسیار باریک و دارای پله‌های زیاد است و وسایل نقلیه نمی‌توانند وارد روستا شوند، به همین دلیل این روستا شکل سنتی خود را حفظ کرده است، ماسوله در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و در صف انتظار برای پیوستن به لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. از آنجا که ماسوله در ارتفاع قرار گرفته و منطقه‌ی سردی است، بهترین زمان برای سفر به آن اواخر بهار و فصل تابستان می‌باشد، برای سفر به این منطقه باید ابتدا خود را به استان گیلان برسانید، قبل از رسیدن به شهر رشت از یک خروجی به فومن رفته سپس وارد جاده‌ی ماسوله شوید تا پس از حدود یک ساعت به این روستای زیبا و دیدنی برسید، البته از سمت اردبیل و از طریق جاده‌ی ماجلان به ماسوله نیز می‌توان به این روستای تماشایی رسید. در این روستا امکانات رفاهی مانند پارکینگ، سرویس بهداشتی، رستوران‌های متعدد، فروشگاه برای تهیه‌ی مواد مورد نیاز و سوغات، هتل و اقامتگاه، عابر بانک و پمپ بنزین وجود دارد که سفر به ماسوله و اقامت در آن را لذتبخش کرده است.

آدرس: استان گیلان، 32 کیلومتری غرب فومن، روستای پلکانی ماسوله

روستای پلکانی کَنگ

روستای پلکانی کنگ یکی از روستاهای استان خراسان رضوی است که در نزدیکی شهرستان طرقبه قرار دارد، این روستای کهن، یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های ایران است و بخاطر آب و هوای عالی، مناظر زیبا، زندگی سنتی اهالی و... مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. روستای کنگ در 29 کیلومتری شهرستان مشهد و در 19 کیلومتری شهر طرقبه قرار دارد، قدمت آن به بیش از 2000 سال می‌رسد، این روستای تاریخی حدود 1800 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در سال 1390، 799 نفر در قالب 271 خانواده در این روستا زندگی می‌کردند که شغل آن‌ها دامداری، قالی بافی و باغداری می‌باشد. خانه‌های روستای کنگ در شیب کوهپایه‌های کوه بینالود قرار گرفته‌اند و دارای معماری پلکانی هستند، این خانه‌ها از چوب، سنگ و خشت ساخته شده، 2 یا 3 طبقه دارند و همگی دارای ایوان‌های چوبی خاصی هستند که از جمله اجزای اصلی و مهم این منازل محسوب می‌شود. بافت قدیمی روستا، طبیعت زیبای اطراف، میوه‌های خوشمزه و آثار تاریخی فراوانی که در اطراف روستا وجود دارند، کنگ را به منطقه‌ای توریستی تبدیل کرده است، آثاری مانند رباط شاه عباسی، تکیه‌ و مسجد 150 ساله‌ی روستا، قلعه‌ی تیغ میان و گورستان تاریخی نزدیک روستا که با سنگ قبرهای جذاب و خاصش مهم‌ترین اثر تاریخی این منطقه به شمار می‌رود. با توجه به مرتفع بودن روستای کنگ همیشه دمای این شهر چند درجه خنک‌تر از مشهد است، بنابراین ممکن است در زمستان سرما کمی اذیت کننده باشد، به همین دلیل بهترین زمان سفر به روستای کنگ فصول بهار و تابستان است که هم هوا عالی و مطبوع است و هم باغ‌های منطقه پر از میوه‌های آبدار و خوشمزه می‌باشند. برای رسیدن به روستای کنگ باید ابتدا به مشهد و سپس طرقبه بروید، در طرقبه از طریق کمربندی راهی روستای نغندر شوید، نغندر را رد کنید و مسیر را تا انتها ادامه دهید تا به روستای کنگ برسید، روستای کنگ در انتهای این مسیر قرار دارد. افرادی که بخواهند در خود روستا اقامت کنند می‌توانند شب را در خانه‌ی محلی‌ها و اقامتگاه‌های بوم گردی این روستا بمانند، اما از آنجا که فاصله‌ی کنگ تا طرقبه و مشهد کم است، می‌توان پس از گشت و گذار در روستا و لذت بردن از زیبایی‌هایش به مشهد یا طرقبه رفته و در این شهرها اقامت نمود.

آدرس: استان خراسان رضوی، مشهد، 19 کیلومتری غرب طرقبه

روستای پلکانی سر آقا سید

از دیگر روستاهای پلکانی ایران روستای سر آقا سید در شهرستان کوهرنگ در استان چهار محال و بختیاری است، این روستای کهن در دامنه‌های کوه زاگرس قرار دارد. شهرستان کوهرنگ از پر جاذبه‌ترین نقاط ایران است که گرشگران بسیاری از سر تا سر ایران و حتی جهان علاقه دارند که به آن سفر کنند، روستای پلکانی سر آقا سید نیز یکی از این جاذبه‌هاست که چندان شناخته شده نیست. این روستا از بلندترین روستاهای ایران است که ارتفاع آن از سطح دریا 2500 متر می‌باشد، روستای سر آقا سید قدمتی چند هزار ساله دارد و یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های زندگی در ایران است. طی سرشماری سال 1395 جمعیت روستای سر آقا سید 1698 نفر بوده، شغل اکثر این افراد کشاورزی، دامداری و استخراج نمک از معدن است، زنان روستا نیز همپای مردان کار کرده و با بافتن سیاه چادرهای عشایر، قالی و گلیم به معاش خانواده کمک می‌نمایند. مردم روستای سر آقا سید به شیوه‌ی کاملا سنتی زندگی می‌کنند و حتی برای پخت غذا و نان از تنور استفاده می‌نمایند. معماری خانه‌های روستای سر آقا سید نیز پلکانی است، از این رو آن را ماسوله‌ی زاگرس می‌نامند، این خانه‌ها به هم پیوسته هستند و از چوب، سنگ و خشت ساخته شده‌اند، ویژگی خانه‌های این روستا این است که برای جلوگیری از نفوذ سرما دیوارها را پهن و درب‌ها را کوچک ساخته‌اند. بارگاه امامزاده عیسی که در قسمت پایین روستاست قدمتی 600 ساله دارد و یکی از جاذبه‌های این روستا به شمار می‌رود. آب و هوای روستای سر آقا سید سرد و کوهستانی است، این روستا در بهار و تابستان هوایی خنک و در زمستان هوای بسیار سردی دارد، گاهی اوقات بخاطر سرمای شدید و بارندگی زیاد، در نیمه‌ی دوم سال ارتباط روستا با خارج کاملا قطع می‌شود. بر این اساس بهترین زمان سفر به روستای سر آقا سید بهار و تابستان است که هوای معتدل و خنک و طبیعت بسیار سرسبز و باطراوت می‌باشد. برای رسیدن به روستای سر آقا سید باید ابتدا به شهر کرد، سپس کوهرنگ بروید و از طریق جاده‌ی چلگرد که تنها مسیر دسترسی به روستاست به سر آقا سید برسید. در روستای سر آقا سید چند اقامتگاه بومگردی وجود دارد که برای اقامت می‌توانید از این اقامتگاه‌ها و خانه‌های روستائیان استفاده کنید.

آدرس: استان چهار محال و بختیاری، شهرستان کوهرنگ، روستای سر آقا سید

روستای پلکانی اورامان تخت

اورامان یکی از روستاهای پلکانی ایران در قلب کوهستان است که با برخورداری از آب و هوای عالی، مناظر طبیعی فوق العاده، آثار تاریخی فراوان، آداب و رسوم زیبا و مردمان دوست داشتنی، به منطقه‌ای گردشگر پذیر تبدیل شده است. روستای اورامان در جنوب استان کردستان است که تا مریوان 75 کیلومتر و تا سنندج 170 کیلومتر فاصله دارد، این روستا در دل کوه‌های زاگرس واقع شده و اطراف آن را کوه و جنگل‌های بلوط در بر گرفته است. جمعیت روستا در سال 1390 حدود 2800 نفر بوده که شغل بیشترشان دامداری، کشاورزی و باغداری است، صنایع دستی اورامان اجناسی مانند گلیم، سجاده، نمد، گیوه، ظرف‌های چوبی و... است که به وسیله‌ی زنان و مردان اورامانی درست می‌شود. در اطراف این روستا آثاری از انسان‌های نئاندرتان پیدا شده که از زندگی 40 هزار ساله‌ی مردم منطقه حکایت دارد، غارهای مختلف با آثاری از انسان‌های اولیه قدمت زیاد اورامان را نشان می‌دهند. از آنجا که اورامان منطقه‌ای کوهستانی است، طبیعتا زمستان‌های بسیار سردی دارد، بنابراین سفر به اورامان در فصل‌های سرد سال ممکن است شما را آزار دهد. اما از ابتدای اردیبهشت تا انتهای تابستان، بهترین زمان سفر به این روستاست، چرا که هوا بسیار خنک و دلپذیر و طبیعت بی نهایت زیباست. برای سفر به اورامان باید ابتدا به سنندج بروید، در جاده‌ی سنندج به مریوان پس از 15 کیلومتر وارد خروجی نودشه و پاوه شده و با طی کردن حدود 35 کیلومتر جاده‌ی اورامان در سمت چپ شما ظاهر می‌شود، با 10 کیلومتر رانندگی در این مسیر به روستای پلکانی اورامان خواهید رسید. برای اقامت در روستای اورامان می‌توانید از هتل 3 ستاره و سنگیِ اورامان، خانه‌ی محلی‌ها یا اقامتگاه‌های بوم گردی استفاده کنید، همچنین در فصول گرم و با همراه داشتن وسایل کافی می‌توان در طبیعت زیبای اطراف روستا کمپ کرد.

آدرس: استان کردستان، اورامانات، روستای پلکانی اورامان تخت

روستای پلکانی اوشتبین

روستای اوشتبین در استان آذربایجان شرقی و در منطقه‌ای سرد قرار گرفته، این روستای پلکانی در دامنه‌ی کوه واقع شده و نزدیک بودن به رودخانه‌های ارس و هراس باعث سرسبزی اوشتبین شده است. اوشتبین از روستاهای مرتفع ایران است و بیشتر ساکنان آن به شغل دامداری، باغداری و تولید ابریشم مشغولند. قدمت این روستا به دوران صفویه برمی‌گردد، اما گورستان نزدیک آن به حدود 800 سال پیش تعلق دارد. خانه‌های روستای اوشتبین معماری پلکانی دارند، از چوب و سنگ ساخته شده‌اند و دارای قسمت‌های مختلفی مانند نشیمن، اتاق خواب، آشپزخانه، آغل، انبار و قسمتی برای تولید ابریشم هستند. معماران برای جلوگیری از ورود سرما به خانه، این خانه‌ها را در جهت شرقی غربی ساخته‌اند، همه‌ی آن‌ها پنجره‌های مستطیل شکل دارند و ویژگی مهمشان داشتن بالکن‌های جلو آمده‌ای است که به آرتیرما معروف هستند. سفر به اوشتبین در فصول سرد چندان خوشایند نیست، چون سردی هوا و برف و باران فراوان از لذت سفر می‌کاهد، بهترین زمان سفر به این روستا بهار و مخصوصا تابستان است که هوا بسیار عالی، مناظر اطراف سرسبز و باطراوت و میوه‌های باغ‌ها شیرین و خوشمزه است. برای رسیدن به روستای اوشتبین باید ابتدا به تبریز بروید، از آنجا مسیر شهرستان جلفا را در پیش بگیرید و بعد از گذشتن از روستاهای سیه رود، نوردوز و کردشت به روستای پلکانی اوشتبین خواهید رسید.

آدرس: استان آذربایجان شرقی، شهرستان جلفا، توابع بخش سیه رود، دهستان نوجه مهر، روستای پلکانی اوشتبین

در این مقاله در رابطه با روستاهای پلکانی ایران حرف زدیم، ویژگی‌های این روستاها را بیان کردیم و تعدادی از معروف‌ترینِ آن‌ها را به شما معرفی نمودیم، هرچند تعداد این روستاها در ایران بسیار زیاد است و روستاهای پلکانی جذاب دیگری مانند پالنگان، هجیج، بوژان، اسفیدان و بسیاری روستاهای دیگر هم در نقاط مختلف ایران هستند که بازدید از آن‌ها واقعا هیجان انگیز خواهد بود. اگر تمایل دارید به این روستاها سفر کنید می‌توانید وارد صفحات روستا گردی در سایت ما شوید.