اقامتگاه بومگردی چیست ؟ دریافت مجوزهای اقامت‌گاه بوم‌گردی

گردشگری، تنها به معنای سفر کردن و بازدید از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و برخورداری از تفریحات متنوع نیست. هم‌نشینی با اهالی مقصد موردنظر، خوردن غذاهای بومی، آشنایی با آداب‌ورسوم و فرهنگ مردمان محلی نیز بخشی از گردشگری محسوب شده و روزهای سفر را متفاوت‌تر و هیجان‌انگیزتر خواهد کرد. بسیاری از گردشگران و جهانگردان ترجیح می‌دهند اقامتگاه خود را در دل طبیعت و در میان بومیان منطقه انتخاب کنند و از نزدیک با آن‌ها معاشرت و هم‌صحبتی داشته باشند. بهترین انتخاب برای این افراد اقامتگا‌ه‌های بوم‌گردی است که ارزش‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی منطقه را در خود جای داده و امکان زندگی به سبک بومیان را برای آن‌ها فراهم می‌آورد. اگر در یک روستا یا منطقه گردشگری زندگی‌ می‌کنید، می‎‌توانید از این فرصت استفاده کرده و یک اقامتگا‌ه‌ بوم‌گردی برای پذیرایی از گردشگران تاسیس کنید و از این راه درآمد بالایی کسب نمایید. البته برای ساخت اقامتگا‌ه‌ بوم‌گردی باید مواردی را در نظر داشته و مجوزهایی را از سازمان‌های مربوطه دریافت نمایید که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

بوم‌گردی چیست؟

بوم‌گردی، سفر به مناطق طبیعی است که در آن گردشگر ضمن بهره‌برداری از جاذبه‌های گردشگری و لذت بردن از طبیعت زیبای منطقه، از محیط زیست نیز پشتیبانی کرده و تمام ویژگی‌های محیطی، فرهنگی و اجتماعی منطقه را حفظ می‌کند. در واقع می‌توان گفت، افراد بوم‌گرد عاشق طبیعت و طبیعت‌گردی هستند و تمام تلاش خود را برای حفظ الگوی زیست‌محیطی منطقه بکار گرفته و خود را در مقابل آن مسئول می‌دانند. این نوع سفر امروزه موردتوجه بسیاری از گردشگران و جهانگردان قرار دارد.
با توجه به تنوع اقلیم، اقوام و فرهنگ در ایران، کشور عزیزمان نیز فرصت‌های بسیار بالایی برای جذب توریست و اجرای طرح‌های بوم‌گردی داشته و از این طریق می‌تواند درآمد بالایی را کسب کند. البته برای این کار باید زمینه‌های لازم را فراهم کرده و خدمات مناسبی به گردشگران ارائه دهد. در حال حاضر برخی از استان‌های کشور از جمله استان اصفهان، شیراز، یزد، استان‌های شمالی و ... از این ظرفیت‌ها استفاده کرده و از این راه گردشگران بسیاری را جذب می‌کنند.
بوم‌گردی یک فرصت شغلی فوق‌العاده‌ برای جوانان و ایجاد درآمد برای بومیان منطقه است که می‌تواند سودآوری بسیار بالایی را به همراه داشته باشد. البته به شرط این‌که بدانند چطور می‌توانند از این فرصت به درستی استفاده نمایند.

اقامت‌گاه بوم‌گردی

اقامت‌گاه بوم‌گردی، نوعی از اقامت است که تحت تاثیر فرهنگ بومی منطقه قرار دارد. این نوع اقامت‌گاه‌ها در محیط‌های طبیعی و با رعایت اصول زیست محیطی تاسیس می‌شوند. معماری این اقامتگاه‌ها از معماری بومی و بافت تاریخی منطقه الهام گرفته شده و چیدمان و طراحی داخلی آن نیز متناسب با خانه‌های بومیان و در حد امکانات روستا می‌باشد. اقامت‌گاه بوم‌گردی طوری طراحی می‌شوند که بیشترین تعامل را با بومیان و محلیان داشته باشند و امکان معاشرت و هم‌صحبتی را برای گردشگران فراهم کنند. البته امکانات رفاهی این اقامت‌گاه‌ها نیز باید در سطح قابل‌قبولی باشد تا زمینه برای پذیرایی و حضور گردشگران فراهم گردد.
اگر امکان ساخت اقامت‌گاه بوم‌گردی را دارید، همین الان برای انجام این کار اقدام نمایید و مجوزهای لازم را برای راه‌اندازی آن را دریافت کنید. شما به راحتی می‌توانید از این طریق درآمد کسب کنید و حتی برای جوانان و بومیان منطقه نیز اشتغال ایجاد کنید. البته به این نکته توجه داشته باشید که منطقه‌ای که برای این کار در نظر می‌گیرید، ظرفیت‌های کافی گردشگری را داشته باشد. در غیر این صورت تمامی تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایتان به هدر خواهد رفت.

درجه‌بندی اقامتگاه‌های بوم‌گردی

اقامتگاه‌های بوم‌گردی به 3 درجه تقسیم‌بندی می‌شوند. مبنای درجه‌بندی این اقامت‌گاه‌ها بر اساس نظرات کارشناسان و با توجه به رعایت اصول زیست محیطی، معماری بومی، ایمنی کار و خدمات ارائه شده می‌باشد. موارد مورد ارزیابی عبارتند از:

• ساختمان، تجهیزات و خدمات۳۰ % از کل امتیازات
• نیروی انسانی، ایمنی و بهداشتی ۳۰ % از کل امتیازات
• پایداری، رعایت اصول زیست محیطی و ابعاد فرهنگی 40 % از کل امتیازات
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید بتوانند حداقل امتیاز را از هریک از موارد عنوان شده داشته باشند تا مجوز را دریافت نمایند. هریک از آیتم‌ها از یک تا 10 امتیازبندی می‌شوند و بر اساس میانگین امتیازی که به دست می‌آورند، دسته‌بندی می‌گردند.
• اقامتگاه‌های درجه یک باید حداقل ۷ امتیاز، اقامتگاه‌های درجه دو حداقل 4 امتیاز و اقامتگاه‌های درجه سه حداقل 1 امتیاز را کسب نمایند. اقامتگاه‌ بوم‌گردی که خدمات و تجهیزاتی بیش از حد مشخص شده فراهم آورد، رتبه ممتاز را کسب خواهد کرد.

مکان، شرایط و ویژگی‌های اقامت‌گاه بوم‌گردی

اقامت‌گاه بوم‌گردی باید در خارج از شهرها و به دور از مناطق مسکونی، تجاری و خدماتی احداث شود. علاوه بر این، باید دور از مراکز آموزش نظامی، بیمارستان‌ها، تعمیرگاه‌ها، مدارس، پمپ بنزین و ... باشد تا در معرض سروصداهای شهری قرار نگیرد. در برخی موارد و در شرایطی خاص ممکن است محله‌های تاریخی شهری، محوطه‌های باستان‌شناسی و مکان‌های دیگری نیز برای تاسیس اقامت‌گاه بوم‌گردی در نظر گرفته شود که در این صورت باید شاخص‌های موردنظر را داشته و تائیدیه کمیته برنامه‌ریزی گردشگری را دریافت نماید.
علاوه بر موارد عنوان‌شده، یک اقامت‌گاه بوم‌گردی باید شرایطی را دارا باشد که عبارتند از:

• یک اقامت‌گاه بوم‌گردی باید حداقل تعداد واحد‌های اقامتی را داشته باشد. واحد‌های اقامتی اتاق‌هایی هستند که ظرفیت 4 نفر را دارند. حداقل تعداد واحد اقامتی برای اقامتگاه بوم‌گردی درجه یک، 8 واحد، حداقل تعداد واحد اقامتی برای اقامتگاه بوم‌گردی درجه دو، ۶ واحد و حداقل واحد اقامتی برای اقامتگاه بوم‌گردی درجه سه، 4 واحد می‌باشد.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید یک فضایی را به عنوان چایخانه در نظر گرفته و آن را برای پذیرایی از مهمانان آماده کند.
• امکان پذیرایی و سرو غذا در اتاق‌ها، از دیگر شرایط این اقامت‌گاه‌ها می‌باشد.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید فضایی را برای نمایش و فروش صنایع دستی و محصولات محلی منطقه در نظر بگیرد.
• ایجاد زیرساخت‌های لازم برای دسترسی به خدمات ارتباطی از دیگر ویژگی‌های این نوع اقامت‌گاه‌هاست.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید امکان استفاده از اینترنت را در اتاق محل اقامت گردشگران فراهم آورد.
• حفاظت از محیط زیست و معرفی فرهنگ بومی از دیگر مواردی است که باید در این نوع اقامت‌گاه‌ها موردتوجه قرار گیرد.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی موظف است فضایی را برای اقامه نماز در نظر بگیرد.
• سرو انواع غذاها و نوشیدنی‌های بومی که با ذائقه مشتریان نیز هماهنگ شده باشد و سفره‌آرایی به سبک محلی، از دیگر ویژگی‌های اقامت‌گاه بوم‌گردی است که باید به آن توجه شود.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید بتواند برنامه‌های گشت‌وگذار و طبیعت‌گردی را با حضور راهنمایان مورد تایید سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری انجام داده و برای آشنایی مسافران با منطقه موردنظر قدم‌های مناسبی بردارد.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید بتوانند اطلاعات لازم در مورد طبیعت و محیط فرهنگی منطقه را در اختیار گردشگران قرار دهد. ارائه این اطلاعات به روش‌های مختلفی چون بروشور، تابلوی راهنما، عکس، برگزاری نمایشگاه و ... انجام می‌شود.
• نکته دیگری که باید در احداث اقامت‌گاه بوم‌گردی رعایت شود، تعداد سرویس بهداشتی و حمام آن است که بسته به تعداد واحد‌های اقامتی و درجه اقامت‌گاه، تعیین می‌گردد. در اقامت‌گاه بوم‌گردی درجه یک هر واحد باید دارای حمام و سرویس بهداشتی مستقل باشد. اقامت‌گاه بوم‌گردی درجه دو دارای سه مجموعه سرویس بهداشتی بوده و حداقل یک سوم واحدها دارای حمام و سرویس بهداشتی مستقل هستند. در اقامت‌گاه بوم‌گردی درجه سه باید به ازای هر دو واحد، یک مجموعه حمام و سرویس بهداشتی وجود داشته باشد.
• کلیه کارکنان اقامت‌گاه بوم‌گردی باید دارای کارت سلامت باشند. علاوه بر این، تمامی اصول بهداشتی باید در فضاهای مختلف اقامت‌گاه از جمله اتاق‌ها، آشپرخانه، حمام، سرویس بهداشتی و ... رعایت گردد.
• کلیه کارکنان اقامت‌گاه بوم‌گردی باید از پوشش بومی استفاده نمایند تا گردشگران با لباس‌های محلی منطقه و نوع پوشش آن‌ها آشنا شوند.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید طرح مشخصی برای مدیریت و بازیافت زباله‌ها داشته باشد و تحت هیچ شرایطی باعث آلودگی محیط زیست اطراف خود نشود.
• اقامت‌گاه بوم‌گردی باید از منابع آبی منطقه به درستی استفاده نماید و تمامی راهکارهای لازم جهت مصرف بهینه آب و صرفه‌جویی در آن را انجام دهد.
• نورپردازی اقامت‌گاه باید طوری انجام شود که روشنایی موردنیاز آن تامین گردد و از طرف دیگر صرفه‌جویی در مصرف برق نیز صورت گیرد.
• سیستم گرمایشی و سرمایشی اقامت‌گاه باید طوری انجام شود که کمترین تاثیر منفی را بر روی محیط زیست اطراف خود داشته باشد. برای انجام این کار، رعایت اصول درست معماری الزامی بوده و میزان نشت حرارتی باید به کمترین میزان خود برسد.

مراحل دریافت مجوزهای اقامت‌گاه بوم‌گردی

متقاضیان ساخت اقامت‌گاه بوم‌گردی باید مجوزهای لازم برای این کار را دریافت کرده و تاییدیه سازمان‌های مربوطه را بگیرند. مراحل صدور مجوز اقامت‌گاه بوم‌گردی عبارتند از:

• متقاضی باید یک درخواست کتبی به همراه مدارک خود را به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ارائه دهد.
• پس از ارائه درخواست، کارشناس طبیعت‌گردی از محل موردنظر بازدید کرده و موضوع در کمیته گردشگری استان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• کمیته گردشگری استان تصمیم‌گیری می‌کند که آیا این منطقه نیاز به اقامت‌گاه بوم‌گردی دارد یا خیر. در صورت تایید این موضوع، موافقت اولیه صادر می‌گردد.
• پس از موافقت اولیه، طرح وارد کمیته استان می‌شود تا در صورت تایید، موافقت اصولی را نیز دریافت نماید.
• در این مرحله متقاضی باید درخواست خود را به همراه مدارک مورد نیاز شامل اسناد مالکیت زمین، کروکی موقعیت زمین و گزارش کمیته برنامه‌ریزی گردشگری استان را به کمیته فنی ارائه دهد.
• کمیته فنی پس از بررسی و تایید موقعیت زمین، موافقت اصولی خود را صادر کرده و به متقاضی اعلام می‌کند.
  فرد متقاضی پس از دریافت موافقت‌نامه اولیه و اصولی، باید مراحل زیر را طی کند تا بتواند پروانه بهره‌برداری موقت 6 ماهه را دریافت نماید. مراحل دریافت پروانه بهره‌برداری عبارتند از:
• نقشه‌ها توسط متقاضی به کمیته فنی سرمایه‌گذاری ارائه می‌گردد.
• نقشه‌ها با حضور کارشناسی طبیعت‎گردی در کمیته فنی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• نقشه‌ها پس از تایید در کمیته فنی، برای صدور پروانه بهره‌برداری به مراجع ذی‌ربط ارسال می‌گردد.
• متقاضی عملیات ساخت را بر اساس زمان‌بندی ارائه شده، شروع می‌کند.
• متقاضی نامه پایان عملیات ساختمانی را ارائه می‌دهد.
• معاونت گردشگری استان، پس از بررسی و تایید نهایی، پروانه بهره‌برداری موقت 6 ماهه را صادر می‌کند.
• پس از دریافت پروانه موقت، فرد متقاضی مدارک خود را به اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان ارائه می‌دهد. در صورتی که اقامت‌گاه دارای پروانه ساخت باشد، کمیسیون درجه‌‌بندی برای تعیین درجه اقامت‌گاه تشکیل شده و پروانه سه ساله برای آن صادر می‌گردد.

در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های یک اقامت‌گاه بوم‌گردی، مراحل صدور مجوزهای ساخت این نوع اقامت‌گاه را بیان کرده و اطلاعات لازم در این زمینه را در اختیارتان قرار دادیم. با توجه به علاقه بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی به این نوع اقامت‌گاه‌ها و آشنایی با فرهنگ بومی، نوع پوشش، آداب‌ورسوم، خوردن غذاهای محلی و هم‌صحبتی با بومیان منطقه، به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری بر روی اقامت‌گاه بوم‌گردی ایده بسیاری خوبی بوده و درآمد بالایی را برای مدیران آن به دنبال دارد. شاید راه‌اندازی چنین اقامت‌گاهی با توجه به مراحل عنوان شده و دریافت مجوزهای لازم، کمی سخت به نظر برسد، اما حتما ارزش این همه سختی و تلاش را دارد.