فم تریپ، هدی رستمی و Feel Iran | نظرات موافقین و منتقدین

این روزها اسم پروژه فم‌تریپ بر سر زبان‌ها افتاده و Feel Iran و هدی رستمی جزو داغ‌ترین مباحث در شبکه‌های اجتماعی، خبرگزاری‌ها و ... شده‌اند و موج‌های مثبت و منفی زیادی راه افتاده‌اند در نقد و حمایت از این پروژه ولی داستان به سادگی تشخیص روز از شب نیست و اگر کمی دقیق شوید، می‌بینید حمایت یا نقد نیاز به بررسی عمیق دارد. آشکارا اعلام می‌کنیم در این صفحه نه به نقد پرداخته‌ایم و نه به حمایت از هدی رستمی برخواسته‌ایم. خلاصه مطلب این است "هیچ چیز در دنیا صفر و یک نیست. نه هیچ چیزی بد مطلق است و نه هیچ چیزی خوب مطلق" شاید بتوان مسائلی که در دنیای حقیقی وجود دارند را به کامپیوتر کوانتومی تشبیه کرد، همان قدر غیر مطلق، همان قدر بدون یک جواب مشخص و همان قدر پیچیده و سخت قابل فهمیدن.

فم تریپ چیست؟

بگذارید قبل از وارد شدن به مسئله‌ اصلی و مورد بحث این روزها به تعریف فم‌تریپ بپردازیم.

Familiarization به معنی آشنایی، آشنا کردن و شناساندن است و Trip طبق تعریف UNWTO (سازمان گردشگری جهان) به مسافرت شخص از زمان خروج از محل سکونت معمولی تا زمان بازگشت اطلاق می‌شود: بنابراین سفر باید رفت و برگشت مشخص داشته باشد.

فم‌تریپ یا Famtrip کوتاه شده‌ی کلمه‌ی Familiarization Trip است و به سفرهایی گفته می‌شود که به جهت معرفی و تبلیغ مقاصد گردشگری نوظهور یا کمتر شناخته شده انجام می‌شوند.

فم تریپ معمولا توسط دولت‌ها، آژانس‌های گردشگری و بیزینس‌های حوزه گردشگری یک منطقه برگزار می‌شوند تا افراد فعال این حوزه همانند اینفلئونسرهای سفر که دنبال کنندگان زیادی دارند و می‌توانند تاثیر Fluence در افراد دیگر ایجاد کنند، با بازدید از مقصد و تبلیغ آن برای افراد دیگر، به توسعه گردشگری و برندسازی مقصد مورد نظر کمک کنند.

فم‌تریپ دو نوع دارد:

1. فم تریپ تجاری: که با دعوت از دولت، سازمان‌های گردشگری دولتی و نیمه خصوصی، آژانس‌های گردشگری و ... انجام می‌شود.
2. فم تریپ رسانه (Media Famtrip): که با دعوت از خبرنگاران، فعالان گردشگری، اینفلوئنسرها، افراد معروف، تولید کنندگان محتوا و ... جهت معرفی و برندسازی مقصد انجام می‌گردند.

هدی رستمی کیست؟

هدی رستی یک جهانگرد و اینفلوئنسر ایرانی است که با سفرهای سبک کوله‌گردی خود دنبال کنندگان زیادی را به خود جذب کرده‌ است. هدی رستمی جوان باهوش ایرانی است که در حوزه گردشگری فعال است و به صورت همزمان مشاور کسب و کارهای مختلفی است. هدی رستمی با داشتن همزمان پاسپورت ایران و سوئد توانسته به کشورهای زیادی سفر کند. از بک پکری گرفته (کوله گردی) گرفته تا سفرهایی با اقامت در هتل‌های لوکس 5 ستاره در میکونوس.

پرو، عمان، تایلند، میانمار، اندونزی، کانادا، تانزانیا، کنیا، مصر، قرقیزستان و روسیه فقط تعداد کمی از کشورهایی است که این جهانگرد تا به الان به آن‌ها سفر کرده است. اگر نظر نویسنده این مطلب را بخواهید، هدی پیش از هر چیز، یک داستان‌سرا است. یک داستان سرای تمام عیار. مهم نیست او بخواهد دنیا را نشانتان دهد یا یک ساعت پر از شن و ماسه را به شما بفروشد، او جوری داستان را تعریف خواهد کرد که حتی معمولی‌ترین‌ها برایتان جذاب شود.

هدی رستمی پس از معروف شدن و جذب دنبال کنندگان بسیار زیاد در اینستاگرام، دامنه فعالیت‌هایش را گسترش داد و با تاسیس Rostodiu روستودیو به صنعت طراحی و فروش دکوراسیون وارد شد.

برای شناختن او کافی است به پیج شخصی‌اش در اینستاگرام مراجعه کنید و از انتهای صفحه کم کم به سمت پست‌های آخر او بروید.

نکته جالب توجه در مورد او این است که داستان‌هایش در مورد اتفاقات روزمره مثل بازدید او از یک خشکشویی یا کارخانه تولید پنیر به همان اندازه داستان‌سرایی‌هایش در مورد سفر به کشورهای مختلف جذاب است.

پروژه Feel Iran

پروژه Feel Iran فم‌تریپ هدایت شده توسط هدی رستمی است که در مهر و آبان 1398 با ورود اولین گروه افراد دعوت شده به ایران آغاز شد. در این سفر 12 نفر از کشورهای مختلف دعوت شده بودند.

در این سفر دعوت شدگان شهرهای مختلفی از ایران نظیر تهران، شیراز، اصفهان و ... را بازدید کردند. از همان زمان شروع این پروژه نقدهایی صورت گرفت ولی هنوز جای امید زیادی باقی بود و به همین دلیل حمایت‌های زیادی از طرف مردم صورت گرفت به شکلی که تعداد دنبال کنندگان صفحه اینستاگرام Feel Iran یک شبه به صورت انفجاری زیاد شد. البته توجه داشته باشید اکثر دنبال کنندگان این صفحه ایرانی بودند و هستند که این نکته منفی تلقی می‌شود.

دقیقا بعد از همین فم تریپ اتفاقات دست به دست هم دادند تا گردشگری ورودی ایران دچار شوک شود و کمی بعدتر با آمدن ویروس کرونا به یکبار صنعت گردشگری خاموش شد.

حالا بعد از گذشت حدود 2 سال و 7 ماه، هدی ترتیب سفر دومین گروه را نیز به ایران داده است ولی حاشیه‌ها و انتقادات به شدت بالا گرفته و همانطور که در سفر اول گروه، مردم به شکل فوق‌العاده‌ای حمایت می‌کردند، حالا شمشیر انتقاد خود را از غلاف بیرون آورده‌اند و ناراحتی‌های بحق و گاها بدون ارتباط با این پروژه را اعلام و بازنشر می‌کنند.

افراد دعوت شده در سفر دوم:

• Yik Kear
• Isabella Tabucchi
• Jerome
• Miguel Claro
• Johnathan Kubben
• Vivian
• Benjamin Barakat
• Pablo Arribas
• Harjinder Kukreja
• Kristina Makeeva

نظرات حمایت کنندگان:

در هر جریانی عده‌ای شدیدا موافقند و عده‌ای دیگر شدیدا مخالف و اما اغلب حق با کسانی است که میانه رو هستند و هم خوبی را می‌بینند و هم مشکلات را. نظر کلی موافقان و حمایت کنندگان این پروژه بر این است که در تبلیغات از نکات منفی چشم پوشی می‌شود و گاها بزرگنمایی صورت می‌گیرد تا تاثیرعمیق‌تری بر مخاطبان بگذارد. مثلا در اندونزی تبلیغات متمرکز بر روی جزیره‌های نظیر بالی با هتل‌های لوکس است و کسی در تبلیغات از شلوغی و فقر و فساد در شهرهایی مثل جاکارتا اطلاعاتی نمی‌دهد. موافقان بر این باورند این پروژه می‌تواند چهره منفی ایجاد شده از ایران در بین کشورهای خارجی را اصلاح کند و کمکی که به صنعت گردشگری ایران می‌کند، کمک شایانی است. اینکه یک نفر به صورت شخصی حاضر شده مدیریت و برنامه ریزی این پروژه را به عهده بگیرد، به خودی خود کار بزرگی است و باید از آن حمایت کرد. همچنین بعضی از دعوت شدگان نظیر YK انتخاب‌های مناسبی هستند که می‌توانند زیبایی‌‌های ایران را آنگونه که شایسته است به تصویر کشند.

نظرات منتقدان:

نشان دادن چیزی جز واقعیت جامعه

شاید اگر تمامی اتفاقات این سفر، در سفر قبلی افتاده بود، انقدر هجمه و انتقاد گریبان‌گیر هدی رستمی و فم‌تریپ نمی‌شد ولی الان نزدیک به سه سال گذشته و شرایط مردم به کلی تغییر کرده و ناراحتی مردم خیلی بیشتر از گذشته است. ثبت و انتشار تصاویر از دعوت شدگان با لباس‌های غیر مرسوم در ایران و همچنین خود شخص هدی رستمی و جواب او در کامنت یکی از منتقدین باعث شده تا موج نارضایتی و انتقاد ، سونامی‌وار به پیکره پروژه فم‌تریپ و خود هدی برخورد کند. لباس‌هایی که اگر یک ایرانی بپوشد شاید نتواند در محیط‌های عمومی تردد کند و حتی خارجی‌ها نیز شاید نتوانند بدون مشکل با این لباس‌ها در شهرها بگردند و از خودشان عکس بگیرند. در کنار این موضوع حرکات دیگری که برای ثبت تصاویر انجام شده، حرکاتی نیست که بتوان در منظر عموم و در حالت عادی انجام داد. نتیجه این عدم تطابق تصویر نمایش داده شده و واقعیت قوانین در ایران (نشان دادن تصویر غیر واقعی از ایران)، نه تنها باعث رنجش مردم شده بلکه باعث تجربه ناخوشایند برای مسافران خارجی در سفر به ایران خواهد شد و تبع آن به جای رونق گردشگری، ضدتبلیغ و تبلیغ منفی خواهد شد.

عدم اعلام نتایج و KPI دقیق از سفر

نتیجه هر پروژه‌ای را از طریق KPI یا شاخص عملکرد کلیدی می‌توان سنجید. به گفته منتقدان، در سفر اول اعلام نتیجه به صورت شفاف انجام نشد و همین موجب می‌شود تا منتقدان از نظر فنی، میزان کارایی این پروژه را زیر سوال ببرند.

عدم هماهنگی با نهادهای رسمی و برنامه مدون توسعه گردشگری

فم تریپ فقط یکی از ابزارهای توسعه گردشگری و بازاریابی مقصد است و وجود برنامه دقیق و مدون است که باعث می‌شود تا گردشگری توسعه یابد و عدم هماهنگی با برنامه توسعه ملی گردشگری و دیگر برنامه‌ها باعث می‌شود نتیجه آنگونه که باید ماندگار نشود و تاثیر عمیق نداشته باشد. نظر منتقدان این است که با توجه به عدم هماهنگی با دیگر نهادها، این پروژه کارایی لازم را ندارد و مباحثی که از سمت گردانندگان مطرح می‌شود، به نوعی شوآف است.

دعوت شدگان

در این مطلب فرصت کافی برای بررسی تمام دعوت شدگان وجود ندارد ولی یکی از پرحاشیه‌ترین‌ها مرد هندی به نام Harjinder Singh است که دارای 1.3 میلیون فالوور در توئیتر است که تا اینجای داستان عالی بنظر می‌رسد ولی با چک کردن اکانت این فرد مشخص می‌شود 1.4 میلیون فالوئینگ دارد و همچنین متوسط تعداد لایک توئیت‌های او کمتر از 200 عدد است. خیلی مشخص است که انتخاب این فرد، انتخاب درستی نبوده است.

این تنها یک مورد است و برای نتیجه گیری و نظر دادن باید فاکتورهای مختلفی مورد بررسی قرار بگیرند، نظیر میزان تاثیر گذاری آن فرد برای روی مخاطبانش، میزان ارتباط مخاطبان دعوت شده با کشور ایران و تمایل آن‌ها برای سفر و مبحث گردشگری به صورت کلی، هماهنگی مخاطبان فرد دعوت شده با اهداف کلان گردشگری کشور و ...، پس اگر می‌خواهیم بگوییم افراد مناسبی دعوت شده‌اند یا خیر، قضیه به همین سادگی‌ها نیست.

انتخاب زمان نامناسب

در بازه‌ای که کشورهای مختلف مثل آمریکا، کانادا و فرانسه ایران را در لیست قرمز برای سفر شهروندانشان قرار داده‌اند، بنظر نمی‌رسد زمان مناسبی برای اجرای فم تریپ یا تور اینفو Info Tour از سمت هدایت کنندگان این پروژه انتخاب شده باشد.

موارد دیگری نیز هستند که در یک وبسایت شرکتی نمی‌توان از آن‌ها یاد کرد به دلیل عدم وجود مدارک کافی و مباحثی که نیاز به بررسی بیشتر دارند و یا به سیاست مرتبطند.

تبلیغ برای فم‌تریپ، اشتباه!

فم‌تریپ ذاتا نوعی تبلیغ است و تبلیغ کردن و در بوق و کرنا کردن تبلیغ، اشتباه است. فم تریپ کاملا مشخص است که پروژه تبلیغاتی است ولی در اصل نباید باشد. فم تریپ باید مقصد را به نوعی برای مخاطبان معرفی کند، که مخاطب بدان آنکه بفهمد در معرض تبلیغ قرار گرفته است، تحت تاثیر قرار بگیرد. سوال اصلی این است، آیا پروژه‌ای که بیشتر از اینکه افراد خارجی آن را دیده باشند در بین ایرانی‌ها معرفی شده و مخاطبانش اکثرا ایرانی هستند، آیا می‌تواند کمک شایانی به توسعه گردشگری ورودی ایران کند؟

کلام آخر

فم تریپ یکی از بهترین‌ ابزارهای توسعه گردشگری است و استفاده صحیح از آن و در زمان مناسب و همراه با وجود زیرساخت و برنامه‌های مدون گردشگری و همدلی همه ارکان دولتی و خصوصی می‌تواند به همه اقشار جامعه کمک کند ولی همچنان باید در نظر داشت نحوه اجرای فم تریپ نیز مهم است.

ما مجددا اعلام می‌کنیم تصمیم گیری و صدور حکم خیلی سخت و پیچیده است و هدف از این مطلب تنها نمایش و اطلاع رسانی نظرات موافقین و منتقدین می‌باشد.

آیا هنوز می‌توانید بگویید این پروژه هیچ نکته مثبتی ندارد و یا عاری از خطاست؟ باید مراقب باشیم فقط دنباله رو صرف نباشیم و قبل از انتقاد یا حمایت، کمی بررسی عمیق‌تری انجام دهیم. هیچ چیز صفر و یک نیست. این پروژه هم خطا و اشتباه زیاد دارد، چه از بعد فنی و چه از بعد اجتماعی و روابط عمومی، ولی توجه داشته باشیم حال بد ما نیز در نشان دادن ری‌اکشن‌های احساسی بی‌تاثیر نیست.

لطفا نظر خودتان را در رابطه با پروژه فم‌تریپ ایران و هدی رستمی در قسمت کامنت‌های همین صفحه، با ما به اشتراک بگذارید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای مطالعه بررسی دقیق‌تر این بحث، یادداشتی که اشکان بروج فعال حوزه گردشگری و مدیر رسانه قطب‌نما تهیه کرده‌ است را از طریق این لینک حتما مطالعه نمایید.

مطالعه بیشتر