دیسپچر پرواز | هر آن‌چه باید در مورد دیسپچر و دیسپچری بدانید!

یکی از مهم‌ترین و البته حیاتی‌ترین مراحل پرواز، بررسی‌های ایمنی قبل از بلند شدن هواپیماست که توسط دیسپچر انجام می‌شود. دیسپچر پرواز وظایفی دارد که باید آن‌ها را به طور دقیق اجرا کند تا پرواز به خوبی انجام شده و مشکلی برای مسافران ایجاد نگردد. در این بخش به معرفی دیسپچر پرواز پرداخته و اطلاعاتی در مورد وظایف دیسپچر در اختیارتان قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.

دیسپچر پرواز کیست؟

دیسپچر پرواز (Flight dispatcher) به معنای اعزام‌کننده‌ی هواپیماست که با عنوان افسر عملیات پرواز نیز شناخته می‌شود. دیسپچر قبل از بلند شدن هواپیما کار خود را آغاز کرده و در طول مسیر تا زمان نشستن پرواز کنتل امور را به دست دارد و اطلاعات موردنیاز خلبان را در اختیار او قرار می‌دهد. مواردی چون کنترل شرایط فرودگاه، ارتفاع پرواز، کنترل سوخت، برنامه‌ریزی مسیرهای پرواز، محدودیت‌های حریم هوایی و حتی پیش‌بینی بادها و رعد و برق بر عهده دیسپچر پرواز می‌باشد. دیسپچر پرواز وضعیت را از زمان بلند شدن هواپیما مورد کنترل قرار داده و در صورت تغییر شرایط، راهنمایی‌های لازم را به خلبان ارائه می‎دهد.

دیسپچرها در مرکز عملیات شرکت‌های هواپیمایی مشغول به کار هستند و با نرم‌افزاهای بسیار پیچیده‌ای کار می‎کنند. آن‌ها مسئولیت کنترل عملیاتی پرواز را بر عهده دارند. دیسپچر ‎پرواز به طور مداوم با خدمه پرواز در ارتباط است و از طریق تلفن، رادیو و سیستم ارتباطی هواپیما، گزارشاتی را برای آن‎ها ارسال می‎کند. این گزارشات از طریق واحد مخابرات به مرکز کنترل، برج مراقبت و کنترولر فرودگاه مبدا و مقصد نیز مخابره می‌گردد. دیسپچرها دارای اختیارات قانونی هستند و می‌توانند پرواز را  به تاخیر بیندازند، لغو کنند یا حتی هواپیما را برگردانند.

به طور کلی می‌توان گفت، دیسپچر پرواز 50 درصد ایمنی هر پرواز را تامین می‌کنند و مسئولیت 50 درصد دیگر بر عهده خلبان می‌باشد. از این رو، این کار دارای استرس بسیار بالایی بوده و فشارهای زیادی را به دیسپچر وارد می‌کند. در واقع، اگر دیسپچر نباشد، هیچ پروازی از زمین بلند نمی‌شود.

ورود به رشته دیسپچری

تا این‌جا اطلاعاتی در مورد دیسپچر پرواز به دست آوردید. همان‌طور که گفتیم، دیسپچری یکی از رشته‌های هوانوردی است. دیسپچر مانند خلبان یک فرد عملیاتی است که اطلاعات مربوط به هواپیما، سوخت، مسیرهای هوایی، آب‌وهوا و ... را در اختیار خلبان قرار می‌دهد و وضعیت پرواز را از قبل از بلند شدن هواپیما تا زمان فرود آن تحت کنترل دارد. دیسپچرها کارمند شرکت‌های هواپیمایی و ایرلاین‌ها هستند و در  واحد دیسپچ فعالیت می‌کنند.

شاید تاکنون نام دیسپچر را نشنیده باشید و اطلاعاتی در مورد آن نداشته باشید. اغلب افراد دوست دارند خلبان شوند، اما دیسپچری کمتر از خلبانی نیست. در واقع هر اطلاعاتی که خلبان برای پرواز نیاز دارد، از طریق دیسپچر جمع‌آوری شده و در اختیار او قرار می‌گیرد. همان‌قدر که حرفه‌ای بودن و باتجربه بودن خلبان برای ایمنی پرواز ضروری است، دیسپچر نیز در این مورد مسئولیت زیادی دارد و نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. یک دیسپچر باید با تعاریف و مفاهیم هوانوردی آشنا باشد تا بتواند هماهنگی‌ها را به درستی و با دقت انجام دهد و امنیت پرواز را تامین کند. از این رو، در برخی از کشورها به دیسپچرها، خلبان‌های زمینی نیز گفته می‎شود.

نکته دیگری که در مورد دیسپچری باید بدانید این است که، شاید این شغل به اندازه خلبانی مهم و حائز اهمیت باشد، اما متاسفانه حقوق آن چندان بالا نیست. در واقع یک دیسپچر پرواز به عنوان یک کارمند استخدام می‌شود و به همان اندازه نیز حقوق دریافت می‌کند. پس اگر به دنبال حقوق بالا هستید، این رشته را فراموش کنید. در غیر این صورت می‌توانید وارد مراکز آموزش هوانوردی شوید و دوره 6 ماهه دیسپچری را پشت سر بگذارید. تحصیل در رشته دیسپچر پرواز شرایط خاصی ندارد. کافیست مدرک دیپلم خود را دریافت کنید و وارد مراکز آموزشی مربوطه شوید. البته برای آقایان داشتن کارت پایان خدمت الزامی است. 

ویژگی‌های یک دیسپچر موفق

قبل از این‌که تصمیم قطعی خود را برای ورود به رشته دیسپچری بگیرید، باید شرایط خود را بسنجید و ببینید آیا ویژگی‌های موردنیاز برای دیسپچر شدن را دارید یا خیر! ویژگی‌های یک دیسپچر موفق عبارتند از:

• مسئولیت‌پذیری: همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، دیسپچر پرواز یک شغل با حساسیت بالاست که با امنیت پرواز رابطه مستقیم دارد. هرگونه بی‌توجهی و اهمال در انجام درست وظایف، ایمنی پرواز را به خطر انداخته و صدمات جبران‌ناپذیری را به شرکت هواپیمایی وارد می‌کند. بنابراین، مسئولیت‌پذیری مهم‌ترین ویژگی یک دیسپچر پرواز است که باعث موفقیت و پیشرفت او می‌شود.

- مهارت‌های ارتباطی: دیسپچر پرواز وظیفه هماهنگی و کنترل عملیاتی پرواز را برعهده دارد و باید اطلاعات موردنیاز خلبان را در اختیار او قرار دهد. برای این کار باید جلساتی را با دیگر همکاران خود برگزار کرده و از طرف دیگر به طور مکرر با خلبان، خدمه پرواز، برج مراقبت و ... در ارتباط باشد.  او باید بتواند روان صحبت کند و کلمات را به طور واضح و شفاف بیان نماید تا اطلاعات را به درستی به فرد موردنظر انتقال دهد. عدم بیان صحیح کلمات باعث دریافت نادرست آن شده و ممکن است ایمنی پرواز را به خطر بیندازد.

-  تصمیم‌گیری سریع: یکی از وظایف دیسپچر پرواز، هماهنگی واحد‌ها در مواقع بحرانی است. در این مواقع فرد باید تصمیم‌گیری سریع و درستی داشته باشد،  به موقع عکس‌العمل نشان دهد و با تحلیل صحیح بحران پیش‌ آمده را برطرف نماید.   

- مهارت انجام کار ‌تیمی: دیسپچر‌ی یک کار تیمی است. یک دیسپچر‌ موفق باید از مهارت انجام کار به صورت تیمی برخوردار باشد تا بتواند با همکاران خود به خوبی ارتباط برقرار نماید. در صورتی که اهل کار تیمی نیستید، دیسپچر‌ی را فراموش کنید و اصلا به سراغ آن نروید!

در این مقاله دیسپچر‌ پرواز را معرفی کردیم و اطلاعاتی در مورد این شغل در اختیارتان قرار دادیم. همان‌طور که گفتیم، دیسپچر‌ی یک شغل حساس است که با امنیت پرواز رابطه مستقیم دارد. دیسپچر‌ پرواز مانند خلبان باید با قوانین و مقررات فرودگاه و عملیات پرواز آشنا بوده و از توانائی کار با سیستم‌های فناوری اطلاعات، برنامه‌ها و نرم‌افزارهای مختلف برخوردار باشد. تصمیم‌گیری در مواقع بحرانی و کنترل امور یکی از مهم‌ترین وظایف دیسپچر است که باید بادقت انجام دهد. او باید اتفاقات پیش‌بینی‌نشده را به درستی مدیریت کرده و بهترین تصمیم را در مورد آن‌ها لحاظ کند تا ایمنی پرواز به خطر نیفتد.