تاریخچه شهر وان | از 5000 سال قبل از میلاد تا سال 2021

وان، یکی از توریستی‌ترین شهرهای ترکیه است که در بخش شرقی این کشور قرار دارد. شهر وان در اطراف دریاچه‎‌ای به همین نام واقع شده و دارای جاذبه‌های طبیعی و آثار تاریخی فراوانی می‌باشد. آثار تاریخی موجود در این منطقه نشان‌دهنده قدمت این شهر کهن است که به 5000 سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.  اگر به تاریخ گذشتگان و روزهای پرفرازونشیب شهر وان علاقه‌مندید، ادامه مطلب را دنبال نمایید. در این مقاله تاریخچه شهر وان را به اختصار بیان کرده و شما را با این شهر زیبا بیشتر آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.

همچنین پیشنهاد می‌کنیم برای مشاهده تورهای وان وارد صفحه تورهای "وان" شوید.

تاریخچه شهر وان

باستان‌شناسان قدمت شهر وان را حداقل 5000 سال پیش از میلاد مسیح می‌دانند. اولین تجمعات برای ساخت شهر زیبای وان در حاشیه دریاچه وان و بر روی تپه‌ای با نام تلکی‌تپه (Tilkitepe) آغاز گردید. بعدها این منطقه موردتوجه قرار گرفت و به مقر پادشاهی اورارتو تبدیل شد.

اورارتو (Urartu) تمدنی در عصر آهن است که از لحاظ جغرافیایی اطراف دریاچه وان، دریاچه ارومیه،  ارمنستان و ناحیه آناتولی شرقی را در برمی‌گیرد. مردم اورارتو شامل گرجی‌ها و ارمنی‌ها بودند که از سال 600 تا 860 قبل از میلاد مسیح بر این منطقه حکمرانی می‌کردند. در آن زمان شهر وان پایتخت پادشاهی اورارتویی بود و با نام توشپا شناخته می‌شد.

یک کتیبه به خط میخی مربوط به قرن هفتم و هشتم قبل از میلاد در این منطقه دیده می‌شود که به سه زبان فارسی باستان، بابلی و ایلامی نوشته شده است. بخش فارسی این کتیبه مربوط به خشایارشا کبیر می‌باشد که نشان‌دهنده فرمانروایی هخامنشیان بر روی این منطقه است. کتیبه بر روی یک صخره صاف با ارتفاع 20 متر حکاکی شده و تاکنون نیز به خوبی باقی‌مانده است. 

شهر وان حدود 300 سال قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی فتح شد و پس از مرگ او به تصرف امپراطوری سلوکیان درآمد. در اوایل قرن دوم قبل از میلاد، این شهر بخشی از پادشاهی ارمنستان بود و به یکی از مهم‌ترین مراکز این حکومت تبدیل شد. در حدود یک قرن قبل از میلاد تا قرن سوم پس از میلاد، شهر وان به دست سلسله اشکانیان افتاد و بخشی از قلمرو آنان گردید.

پس از سقوط اشکانیان و شکل‌گیری امپراطوری ساسانی، وان به تصرف این سلسله درآمد. پس از آن  امپراطوری بیزانس برای مدت کوتاهی بر این شهر تسلط پیدا کرد و پس از پیروزی در جنگ با ساسانیان، وان را کاملا تحت کنترل گرفت. در ادامه شهر وان توسط اعراب مسلمان فتح شد و مورد تهاجم قرار گرفت. پس از سقوط اعراب، حاکمان محلی ارمنی و خاندان آرتسرونی اعلام استقلال کرده و پادشاهی ارمنی واسپوراکان را تاسیس نمودند.  شهر وان برای مدتی پایتخت پادشاهی واسپوراکان بود.  در سال 1021، آخرین پادشاه واسپوراکان قلمرو خود را به امپراطوری بیزانس واگذار نمود. در این زمان شهر وان با نام Eua  یا  Evaشناخته میشد.

شهر اوا در دهه 1050 به دست ترکان سلجوقی افتاد. پس از آن، در سال 1207، حاکمان محلی مسلمان تحت عنوان اهلشاهان و ایوبیان کنترل منطقه را به مدت 20 سال بر عهده گرفتند. شهر وان تا سال 1240 در اختیار سلجوقیان قرار داشت و سپس توسط مغول‌ها فتح شد. این شهر در قرن چهاردهم به تصرف تیموریان درآمد و حکومت آن به آق‌قویونلوها و قراقویونلوها سپرده شد.

در این دوران رقایت تنگاتنگی بین ترکان ایران و عثمانی شکل گرفت. در نیمه اول قرن پانزدهم، وان به منطقه درگیری تبدیل شد که در آن دو امپراطوری عثمانی و صفوی به جدال می‌پرداختند. صفویان در سال 1502 وان را به تصرف خود درآورده و اختیار آن را آق‌قویونلوها واگذار کردند. این منطقه در سال 1515 در جنگ چالدران به دست عثمانی‌ها افتاد و برای مدت کوتاهی در اختیار آنان قرار داشت. صفویان در سال 1520 مجدداً شهر را از چنگ عثمانی‌ها درآوردند، اما در سال 1548 جنگ دیگری بین این دو امپراطوری درگرفت و شهر دوباره به دست عثمانی‌ها افتاد.

تاریخچه شهر وان و درگیری‌های آن به این‌جا ختم نشد. در سال 1602  شاه عباس کبیر، که در آن زمان رهبری صفویان را بر عهده داشت، وان و دیگر مناطق از دست رفته آناتولی شرقی را بازپس گرفت، اما 37 سال بعد این منطقه دوباره به  دست عثمانی‌ها افتاد. این شهر پس از حدود 150 سال دعوا و منازعه به عثمانی‌ها سپرده شده و بر اساس عهدنامه‌ای که بین دو امپراطوری بسته شد، کاملا در اختیار آنان قرار گرفت.

تاریخچه شهر وان در بین سال‌های  1877 تا 1878 و در جریان جنگ بین روسیه و ترکیه بسیار غم‌انگیز بود. در طول این مدت شیخ جلال‌الدین کرد سربازان خود را راهی روستاهای این منطقه نمود و تعدادی بسیاری از ارامنه را به قتل رساند. در بین سال‌های 1916 تا 1917 و در جریان جنگ جهانی اول، منطقه وان به اشغال روس‌ها درآمد. این درگیری‌ها تا سال 1920 ادامه داشت. در این مدت بارها شهر وان به دست نیروهای روس افتاد و دوباره توسط ترک‌ها پس گرفته شد. در این میان جمعیت ارمنی ساکن در وان در جریان نسل‌کشی ارامنه به دست ترک‌ها کشته شدند. تعداد کشته‌شدگان حدود 55 هزار نفر تخمین زده شده است. بر اساس گزارشات به دست آمده، در سال 1919 تنها 1000 ارمنی در این شهر باقی ماندند که توسط سربازان مورد حفاظت قرار می‌گرفتند. در سال 1919 نیروهای ائتلافی ایده واگذاری وان به ارمنی‌ها را مطرح کردند که با  مخالفت انقلابیون ترکیه مواجه شد و در نهایت پس از کش‌وقوس‌های بسیار، شهر وان در سال 1920 به  ترکیه بازگشت. پس از پایان جنگ تنها خرابه‌ای از شهر وان باقی مانده بود که به مرور مورد بازسازی قرار گرفت و به وان زیبای امروزی تبدیل شد.

در این مقاله در مورد تاریخچه شهر وان صحبت کردیم و مختصری از رویدادهای  عظیم این شهر از 5000 سال قبل از میلاد تا سال 2021 را بیان نمودیم. همان‌طور که گفتیم، وان یک شهر باستانی است که سال‌های پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته و جنگ‌ها و درگیری‌های بسیاری را شاهد بوده است. شهر وان در مرز بین امپراطوری‌های ایران، عثمانی، ارمنستان، روس و عراق قرار داشت و از لحاظ جغرافیایی دارای موقعیت فوق‌العاده‌ای بود. از این رو، همیشه مورد هجوم دشمنان و اشغال‌گران بوده و در طی این سال‌ها بارها  ویران شده است. این شهر پس از جنگ جهانی دوم روی آرامش را به خود دید و 100 سال اخیر را بدون درگیری پشت‌سر گذاشت. شهر وان هم‌اکنون جزو خاک ترکیه بوده و یکی از توریستی‌ترین شهرهای این کشور محسوب می‌شود. اگر به ترکیه سفر کردید، پیشنهاد می‌کنیم بازدید از شهر زیبای وان و جاذبه‌های تاریخی آن را از دست ندهید. می‌توانید با تورهای گردشگری کایت همراه شوید و یک سفر رویایی به وان را تجربه کنید. برای آگاهی از زمان و شرایط برگزاری تورهای وان، صفحه تورهای "وان" را مورد بررسی قرار دهید.